კუგელმასს სული ნამდვილი ჰქონდა....

გია როინიშვილი (რომელმაც ბოლო პერიოდში მხოლოდ ორი ახალი როლი შეასრულა  - ილიაუნის თეატრში, გაგა გოშაძის „ანტიგონეში“ - კრეონი, 2014 წელს და „მარჯანიშვილში“ - სანდრო ელოშვილთან, „მოხუცი ქალის ვიზიტში“ - ალფრედ ილი, 2016-ში)  წლების შემდეგ „თუმანიშვილის“ თეატრში კუგელმასის როლით „დაბრუნდა“. 

ბედნიერების, სიმართლის ძიების, ბედის, არჩევანისა და უბრალოდ, ცხოვრების შესახებ

ორივეს რეჟისორი ახალგაზრდაა და ორივე ქალია. ორივეს დამახასიათებელი ინდივიდუალური რეჟისორული ხელწერა და ინდივიდუალური ხედვა აქვს. ორივე აქტიურად და მონდომებით მუშაობს და ორივეს ნამუშევრებზე მოთხოვნილებაა. არც ერთი ისწრაფვის, აუცილებლად თბილისში დადგმებისკენ, ორივე ძირითადად რეგიონებში მოქმედებს და მათი პროდუქცია არავისას და არაფერს არაფრით ჩამოუვარდება.  სხვა მხრივ, ეს ახალგაზრდა რეჟისორები ერთმანეთს არაფრით გვანან.

(„პოსტ“) პანდემიაში მყოფი პრეპანდემიური თეატრი

...მიუხედავად ყველაფრისა, ისევ დადგამენ მოლიერს, ჩეხოვს, მიულერს, იბსენს, რასინს, ხან მროჟეკს, ბეკეტთან ერთად. ისევ დადგამენ სოფოკლეს, ესქილესთან და ევრიპიდესთან, სტინდბერგსაც, აქა-იქ კაკაბაძეს და კლდიაშვილსაც, ხან კიდევ თანამედროვე ავტორებს და კვლავ დადგამენ ბევრჯერ - შექსპირსაც...

სტუმართ მასპინძლობაზე

იოანე ხუციშვილი სპექტაკლის კულმინაცია ფინალია, ამ სიტყვის ყველაზე მძაფრი გამოხატულებითა და თავბრუდამხვევი. ორმაგად თაბრუდამხვევი და ემოციურადაც და ფორმის თვლსაზრისითაც გახსნილი. რადგან არ არსებობს წერტილი. ბევრი რამ უთქმელი და კვლავ დაფარულია, საიდუმლო საიდუმლოდ რჩება. კითხვა უპასუხო კითხვად და ამასთან, პასუხისმგებლობა პასუხისმგებლობად.

გამოცხადებელი სიყვარულისა და გამოუცხადებელი სიკვდილის ქრონიკა

იოანე ხუციშვილი სპექტაკლის კულმინაცია ფინალია, ამ სიტყვის ყველაზე მძაფრი გამოხატულებითა და თავბრუდამხვევი. ორმაგად თაბრუდამხვევი და ემოციურადაც და ფორმის თვლსაზრისითაც გახსნილი. რადგან არ არსებობს წერტილი. ბევრი რამ უთქმელი და კვლავ დაფარულია, საიდუმლო საიდუმლოდ რჩება. კითხვა უპასუხო კითხვად და ამასთან, პასუხისმგებლობა პასუხისმგებლობად.

რა ცუდად ვგრძნობთ, რა ცუდად ვხედავთ ...

საბა ასლამაზიშვილმა გვიჩვენა ეგოისტი საზოგადოება, რომელიც მხოლოდ საკუთარ თავზე და ინტერესებზე ფიქრობს, რომელთაც ერთმანეთი მოჩვენებითად უყვართ. ამ გარემოსა და საზოგადოებაში ვცხოვრობთ უკვე დიდი ხანია და სწორედ ასეთი ცხოვრების სტილის წინააღმდეგ ილაშქრებს საბა ასლამაზიშვილი თავისი სპექტაკლით.

ფიფქია და ერთი ჯუჯა - მარინა რევია

რომ გაიგოთ რას ნიშნავს კარგი სცენოგრაფი სპექტაკლისთვის, უნდა ნახოთ მარნეულის კულტურის ცენტრში გოჩა ხვიჩიას მიერ შექმნილი სპექტაკლი „მარინა რევია“ (დრამატურგი ალექსი ჩიღვინაძე), რომელიც ტატო გელიაშვილის მხატვრობის გარეშე ნამდვილად ვერ მოახდენდა ამხელა შთაბეჭდილებას.  

„კუგელმას“ ანუ თანამედროვე ადამინის უსახური ცხოვრება

კოკო როინიშვილმა „კუგელმასში“ სულ რამდენიმე სცენური ეფექტი გამოიყენა. თამამად შეიძლება ითქვას, რომ ეს არის სამსახიობო სპექტაკლი და რეჟისორის კონცეფციას ძირითადად სამსახიობო ანსამბლი გადმოსცემს. ჯერ კიდევ მარჯანიშვილის თეატრში დადგმულ გოგოლის „შინელში“ ახალგაზრა რეჟისორმა მსახიობთან მუშაობის ოსტატობა გამოავლინა.

უსახურები ანუ სახედაკარგულები 

„როცა ერთმანეთს ვკლავთ, გამოდის, რომ ცაში ღმერთებს ვხოცავთ, რადგან ადამიანი დაცემული ღმერთია“ - ასკვნის მთავარი გმირი და ის სინანულის შემდეგ, სხვა სამყაროში გადადის, ღმერთს უბრუნდება.

„აქ, ამ წარმტაც ქვეყანაში!“

ჯერჯერობით კიდევ ერთი სპექტაკლი, რომელიც ოზურგეთის თეატრში ვნახე, იოანე (ვანო) ხუციშვილის „3+3“-ია, მანანა დოიაშვილის ამავე სახელწოდების პიესაზე, რომლითაც, როგორც ზემოთ აღვნიშნე, მცირე სცენა გაიხსნა და რომლის შესახებაც რეცენზიები და გამოხმაურებები სოციალურ ქსელში, ონლაინპლატფორმებზე თუ თეატრის გვერდზე უკვე  გამოქვეყნდა. ჩემ შთაბეჭდილებას ოზურგეთელების ამ ახალ წარმოდგენაზე შემდეგ წერილში გაგიზიარებთ.

46 ჩხვლეტა ოკუპანტს - ქართულ-უკრაინული პროტესტი სცენიდან

ამ წარმატებულმა კონპროდუქციამ ცხადყო, რომ ქვეყნისთვის მხოლოდ პოლიტიკოსებმა კი არ უნდა იბრძოლონ, არამედ ხელოვანებსაც შეუძლიათ უდიდესი წვლილის შეტანა და ერების ერთი მიზნისთვის გაერთიანება _ იქნება ეს სპექტაკლი, კონცერტი, გამოფენა, თუ სხვა სახის აქცია დ ახელს შეუწყობს პატრიოტიზმის გაღვივებას, კონფლიქტის მშვიდობიანი გზით მოგვარებას (რაც ეროვნული ინტერესების დათმობას არ გულისხმობს) და ხალხთა საერთო მიზნისკენ მობილიზებას უკეთესი მომავლისთვის.

გეშინოდეთ ფიქრებისა და სურვილების, ახდენა იციან

ჭიათურის თეატრი იმ თეატრების რიცხვშია, რომლებსაც არც პანდემიამდე და არც პანდემიის შემდეგ მუშაობა არ გაუჩერებიათ. ეს ის თეატრია, რომელიც მუდამ ცდილობს ახალგაზრდები მიიწვიოს და არც ექსპერიმენტის ეშინია. თეატრის დირექტორი ნანა წერეთელი და სამხატვრო ხელმძღვანელი მამუკა ცერცვაძე ის მმართველები არიან, რომლებმაც ზუსტად იციან სიტყვის ძალა და ისიც, რომ ჩანაფიქრები და სურვილები სრულდება და ხშირად ამართლებს

სონატა მარტოსულებისთვის

„მარჯანიშვილმა“ კარის გახსნა, ამ სიახლითა და სამი ახალი სპექტაკლით „აღნიშნა“ - თემურ ჩხეიძის „იდუმალი ვარიაციებით“ (ერიკ-ემანუელ შმიტის პიესაზე), ლევან წულაძის  „დანაშაული და სასჯელით“ (ფიოდორ დოსტოევსკის ამავე სახელწოდების რომანის მიხედვით) და ლევან წულაძისა და თემო კუპრავას „კრეიცერის სონატით“ (ლევ ტოლსტოის მოთხრობის მათივე ინსცენირებით).

უერთმანეთოდ განვლილი წლები

სცენაზე ვხედავთ უწესრიგოდ მიმოფანტულ ყუთებს, დანიშნულების გარეშე დარჩენილ კიბეს და სცენის სიღრმეში კედელზე ჩამოკიდებულ, მამა-შვილის გარდაცვლილი მეუღლისა და დედის, ქეთევანის, სურათს, რომელიც გმირებს  სულიერი კრიზისის დროს ახსენდებათ (სცენოგრაფი მირონ შველიძე). 

სიძულვილის ფორმულა სიყვარულის სახელით

ცისფერი ფარდა, რომელიც პერიოდულად იხსნება და იხურება, ხან ღიად გვაჩვენებს რა ხდება ოჯახში, ხან გარედან გვაყურებინებს განვითარებულ მოვლენებს. ცხოვრებაც ხომ ასეა, ყველამ ყველაფერი ვიცით, რაც არ უნდა დაფარულად, ოჯახის შიგნით ვითარდებოდეს მოვლენები. მნიშვნელოვანია ოთახის ინტერიერი, სადაც არაფერია ვიწრო ლაბირინთივით გაყვანილი გზის გარდა.

3+3

„სიზმარს მოვუყვები მთავრეს“

ცისფერი ფარდა, რომელიც პერიოდულად იხსნება და იხურება, ხან ღიად გვაჩვენებს რა ხდება ოჯახში, ხან გარედან გვაყურებინებს განვითარებულ მოვლენებს. ცხოვრებაც ხომ ასეა, ყველამ ყველაფერი ვიცით, რაც არ უნდა დაფარულად, ოჯახის შიგნით ვითარდებოდეს მოვლენები. მნიშვნელოვანია ოთახის ინტერიერი, სადაც არაფერია ვიწრო ლაბირინთივით გაყვანილი გზის გარდა.

მონსტრებად ქცეულ ადამიანთა გაუსაძლისი ყოფიერება

მცირე სცენა მანანა დოიაშვილის პიესის მიხედვით, მიწვეული რეჟისორის ვანო ხუციშვილის მიერ დადგმული „სამს პლუს სამით“ გაიხსნა. რა არის მიზეზი უახლოეს ადამიანთა შორის გაბატონებული გაუცხოების, უსიყვარულობის? რატომ არის,  რომ დედა შვილს, და დას, ცოლი ქმარს, ქმარი ცოლს სათანადო სიყვარულით კი არ ეპყრობა, არამედ ძალადობს და ატყუებს?

მათთვის, ვინც „ჰამლეტი/მანქანის“ ნახვას აპირებს...

„ჰამლეტი/მანქანის“ პირველ ქართულ სცენურ ვერსიაში კვლავაც გაიჟღერებს ცნობილი ფრაზა, რომ დანია საპყრობილეა (პაატა ინაური ამ მონოლოგს აქცენტირებულად კითხულობს) და რომ ადამიანსა და სახელმწიფოს შორის დიდი კედელია აღმართული. შემოქმედებითი ბანკებიდან ნასესხები ფაზლებით აწყობილი წარმოდგენა დანაწევრებულია და დაჩეხილი, ეფექტური მიზანსცენები თვალს ჭრის, მაგრამ გონებას გვერდს უვლის.

ჭადრების ქუჩა #8

ერთ-ერთ გამორჩეულ და თავისთავად დრამატურგ ალექს ჩიღვინაძის ეს პიესა რატომღაც სახელწოდებიდანვე იწვევს ჩემ ემოციურ - სრულად გაუცნობიერებ და „უსაფუძვლო“ მიჯაჭვულობასა და შფოთს. მას შემდეგაც კი, რაც ამბის, მოვლენების, პრობლემის „საიდუმლო“ „ამოვხსენი“.

„არსადაც არ წახვალ!“

მარნეულის კულტურის ცენტრთან არსებული თეატრი სპექტაკლით „მარინა რევია“ ქართულ სათეატრო რუკაზე გამოჩნდა როგორც ამბიციური მოთამაშე, რომელიც კონკურენციას გაუწევს პროფესიულ თეატრებს. ამის დასტურია ქართული სათეატრო საზოგადოების მძაფრი ინტერესი და შთაბეჭდილება, რომელიც სპექტაკლის შემდეგ აქვთ. ახლა მთავარია, დასმა მიღწეული შეინარჩუნოს და განავითაროს.

წყურვილი

რეჟისორი, იოსებ ბაკურაძე, მესხეთის თეატრში უსიტყვო დადგმისთვის ირჩევს იუჯინ ო’ნილის პიესას „წყურვილი“. კომპოზიტორ სანდრო ნიკოლაძესთან  ერთად რეჟისორი უარს ამბობს ნაწარმოების კლასიკურ გაგებაზე და გვთავაზობს თავიანთ ვერსიას. ონილის დრამატურგია ხომ რეალიზმის ტექნიკითაა შექმნილი, რაც გვაძლევს საშუალებას, უკუვაგდოთ თეატრალური დრამა, ხელოვნების კლასიკური ფორმები და წინ წამოვწიოთ რეალისტური თემები.

„ჰამლეტი/მანქანა“

ჰაინერ მიულერი ბრეჰტის „ღირსეული“ მოწაფე აღმოჩნდა, რომელმაც ოსტატურად აითვისა ერთი მხრივ დიდი პოეტის, დრამატურგისა და რეჟისორის „Копиен“, რაც გულისხმობდა სხვა ავტორების ტექსტების გადმოტანას, იმიტირებას და გადაწერასაც კი (გავიხსენოთ ბ. ბრეჰტის „ანტიგონე“, დონ ჟუანი“, გუვერნიორი“, ჟანა დ’არკის სასამართლო“) და მეორე მხრივ ანტონენ არტოს „სისასტიკის თეატრი“.

ქართული თეატრის თეთრი გედი

​

ოზურეთის თეატრს ყველა პირობა აქვს წარმატებული შემოქმედებითი მოღვაწეობისთვის. სპექტაკლების განსახორციელებლად დაგეგმილია ცნობილ რეჟისორთა მოწვევა, რაც დასის წარმატებებს კიდევ უფრო განამტკიცებს.

დღესასწაული ოზურგეთში

თვით თეატრის ადმინისტრაციამ და მისმა სამხატვრო ხელმძღვანელმა ვასო ჩიგოგიძემ დასთან ერთად განსაკუთრებული დღესასწაული მოუწყო თეატრალებსა და ჩამოსულ სტუმრებს - სამი სპექტაკლი, რომელის გახსნის დღეებს დაამთხვიეს ერთგვარ „მინი-ფესტივალად“ გადაიქცა, რომელშიც დაკავებული იყო თეატრის მთელის დასი.

ახმეტელის თეატრი 2013

ახმეტელის თეატრის რეპერტუარი მრავალმხრივი თემისა და პრობლემის ჩვენებით გამოირჩევა. განსხვავებული სტილის პიესებზე აგებული სპექტაკლები ასახავენ სხვადასხვა სოციალური ფენის პრობლემებსა და საზოგადოებრივ მოვლენებს, რომლებშიც ადამიანთა განსხვავებული ხასიათები ვლინდება. სხვადასხვა რეჟისორთა დადგმები ფორმით, სტილითა და ჟანრით ერთმანეთისგან განსხვავდებიან, მაგრამ ეკლექტურ შთაბეჭდილებას არ ტოვებენ. მსახიობები ქმნიან საინტერესო სცენურ გმირებს, რაც მათ შემოქმედებით წარმატებას განაპირობებს.

„ღია შუშაბანდი“ ახმეტელის თეატრში

დრამატურგ შადიმან შამანაძის პიესა ,,ღია შუშაბანდი” დაწერისთანავე პოპულარული გახდა და საქართველოს თეატრების სცენებზე წარმატებით განხორციელდა. ამ 28 წლის წინ დაწერილი ნაწარმოები არ კარგავს აქტუალობას. მისი ზოგიერთი პასაჟი დღეს განსაკუთრებული სიმწვავით გამოჩნდა, რაც იმას ნიშნავს, რომ გასული საუკუნის 80-იანი წლების პრობლემებს დღევანდელ ყოფაშიც მნიშვნელოვანი ადგილი უკავია. უნებლიეთ იბადება კითხვა _ რა შეიცვალა არსებულ სინამდვილეში?

თეატრალური სეზონის მოლოდინში

დღევანდელი კულტურული ცხოვრების უმნიშვნელოვანესი მოვლენა გახდა  საქართველოს პარლამენტის დადგენილება განათლებისა და კულტურის სამინისტროთა კვლავ გამოცალკევების შესახებ. 2018 წელს ეს ორი სამინისტრო ყოვლად გაუაზრებლად, პროფესიონალთა კონსულტაციების უგულებელყოფით გაერთიანდა. მოტივი თანხების დაზოგვა გახლდათ, მაგრამ შემდგომში პარლამენტის წევრები მიხვდნენ (ან მიახვედრეს), რომ ეს გაერთიანება შეცდომა ოყო. 

დავინახოთ და მოვუსმინოთ ადამიანის სულს

თანამედროვე ლატვიელი დრამატურგის იუსტინა კლიავოს სოციალურ-ყოფითი პიესა „ის, რაც ჩვენ არ გვესმის“, რომელიც რეჟისორმა პაულა პლიავნიეცემ დაუგავპილსის თეატრში წარმოადგინა, ერთდროულად წარმოაჩენს თანამედროვე ადამიანებს, მათ სულიერ მდგომარეობას და სოციალურ პრობლემებს. ერთი კონკრეტული ოჯახის მაგალითზე, მასში მთელი საზოგადოების წინაშე არსებული გამოწვევები და მრავალფეროვან მხატვრულ სახეთა გალერეა იშლება.

ადამიანი პოდოლსკიდან

დაუგავპილსის თეატრის მრავალფეროვანი რეპერტუარიდან ერთ-ერთი გამორჩეული ნაწარმოებია „ადამიანი პოდოლსკიდან“ დიმიტრი დანილოვის პიესის მიხედვით, რომელიც გიორგი სურკოვმა დადგა. თანამედროვე დრამატურგის დასახელებული პიესის რამდენიმე ათეული სცენური ინტერპრეტაცია არსებობს როგორც რუსეთში, ისე მის ფარგლებს გარეთაც. საკითხები და პრობლემები, რომელიც დიმიტრი დანილოვის პიესაშია წამოჭრილი პოსტსაბჭოთა სივრცეში გასაკუთრებით აქტუალურია, რადგან სისტემა, რომელიც საბჭოთა კავშირმა შექმნა დღემდე მუშაობს და ის არ ინგრევა არა მხოლოდ რუსეთში, არამედ თითქმის მთელ პოსტსაბჭოთა სივრცეში.

სიახლოვე - კაცობრიობის გზა და გზავნილი ადამიანს

დაუგავპილსის თეატრის არავერბალური ნაწარმოები „სიახლოვე“ იმაზე მეტია, ვიდრე ერთი უსიტყვო და ლამაზი წარმოდგენა, რომელიც სხეულის ენით გვიჩვენებს ადამიანთა სამყაროს გზას არა დასაბამიდან აპოკალიფსამდე, არამედ პირიქით. წარმოდგენის რეჟისორული გადაწყვეტის ორიგინალობა მხოლოდ ამბის თხრობის შებრუნებულ რეტროსპექტიულ ფორმაში არ გამოიხატება. 

კულტურის  გაურკვეველი ვადით  დაპაუზება - პოტენციური კვდომის დასაწყისია

შემსუბუქებულმა „პოსტ“-პანდემიურმა პერიოდმაც კარგად დაგვანახა, რომ
ხალხს მასიურად არ აკლია „კულტურა“, ხალხი არ განიცდის „კულტურის შიმშილს“.  მრავალი წელიც, რომ გავიდეს ხალხი არ მოითხოვს, თუნდაც ანარქისტული გზებით კულტურის, სახელოვნებო სივრცეების ხმამაღალ ფუნქციონალურობას, ვინაიდან პანდემიამდეც ჩვენი საზოგადოება „აქ“ ხარისხს არასდროს ითხოვდა ხელოვნებაში და უპრეტენზიოდ იღებდა იმ ‘ლუკმას’, რასაც ყოველ ჯერზე აწვდიდნენ... ეს არის მრავალგზის დამტკიცებული პოსტულატი და ამ სიმართლეს ილუზორულად ვერავინ გაექცევა!..

შტამპი

და თქვენ ამას დრამატურგიას უწოდებთ?! ეს ლიტერატურაც არაა, ეს ტექსტიც არაა, ეს ფეისბუქ პოსტადაც არ გამოდგება. არადა, ამისმა ავტორმა ,,კულოს’’ უმაღლესი ჯილდო აიღო და ქვეყნის სამ სხვადასხვა სცენაზე დაიდგა, უნივერსიტეტში სტუდენტებიც ამას თამაშობენ, ერთდროულად რთული და თან მარტივად დასაძლევი მასალააო; გამაგებინეთ, როგორ შეიძლება რაღაც ერთდროულად რთულიც იყოს და მარტივიც?!  არა, კი არ მშურს, უბრალოდ მიკვირს, საოცარია, როდესაც უნიჭო პროდუქტი დიდ გავლენას ახდენს მკითხველზე და შემფასებელზე. თუმცა არა, ახლა დავფიქრდი, რა მიკვირს?! რაც მკითხველია, ისაა პროდუქტი და რაც პროდუქტია, ისაა მკითხველი; შემკვეთი ადგენს სტანდარტს!

„გაჰქრეს ეს ჟამი ბარემღა, ნეტავი რას იგვიანებს?!“

წარმოდგენის ძირითადი ღერძი - აკაკის პოეზიის პატრიოტული თემატიკაა, ეროვნული იდენტობისა და თვითმყოფადობის შენარჩუნებისთვის ბრძოლის იდეა. ჩვენს წინ აკაკის პოეზიის საშუალებით იხატება საქართველოს დღევანდელი სახე - ჩინოსნებით, მეძავებით, ფარისევლებითა და გარეწრებით, ძველი დიდების ნაშთით -იავნანათი, მოკლედ ქართველნი დიდებულებითა და სიდარბაისლით, თითქმის ყველა იმ თვისებით, რითაც გამოირჩევა ქართველი სხვა ერებისგან.

ახალგაზრდების მანიფესტი ნაფტალინის სურნელში მოლივლივებს

ჩვენ გამოკითხვა ჩავატარეთ, სადაც რესპოდენტებს უნდა ეთქვათ თუ რა კითხვას დაუსვამდნენ ქართულ თეატრს. ჩვენი ინტერესის საგანი იყო ის თუ რას ფიქრობდა ხალხი თეატრზე და არა პირიქით, როგორც ეს მეინსტრიმშია.

ყველაზე ხშირად დასმული კითხვა თეატრთან იყო ,,სად ხარ?’’

ზოგჯერ კითხვები მეტ რამეს ამბობენ, ვიდრე პასუხები

სხვა ომი

ანტიკური დრამატურგია უნივერსალური და დროის მიღმიერია. ამას რამდენიმე მიზეზი აქვს, თუმცა მე მხოლოდ ერთზე შევჩერდები:  ანტიკური  ტრაგედიის პერსონაჟები, რომელთა შესახებ აბსოლუტურად ყველანაირ ინფორმაციას  ფლობდა ბერძენი მაყურებელი ( მათივე სოციო-ფსიქოლოგიური ბიოგრაფიის და  არქეტიპული სიუჟეტის გენეზისის  ჩათვლით), ერთგვარ უნიკალურ ფსიქოტიპებს, ბრეხტის ტერმინოლოგიით კი, ქმედით მოდელებს წარმოადგენენ. 

რობერტ სტურუას „თამაშის დასასრული“

დიდი ქართველი კომპოზიტორის, მსოფლიო  რანგის ხელოვანის, ე.წ. „სიჩუმის მაესტროს“ ხსოვნისადმი, გია ყანჩელისადმი მიძღვნილი წარმოდგენა, უდიდესი გამოცდილებისა და მრავალ ინტერნაციონალურ-აღიარებებ გამოვლილმა რეჟისორმა, რობერტ სტურუამ, სემუელ ბეკეტის აბსურდის ეფემერულ საბურველში გახვია.

რეალური სინამდვილე ფანატიზმის წინააღმდეგ

თავდაპირველად იყო ,,ცილინდრი” პიესის ავტორი, ედუარდო დე ფილიპო, შემდეგ სემუელ ბეკეტის ,,კრეპის უკანასკნელი ფირი”, ახლა კი ეჟენ იონესკოს ,,მარტორქა” (სადიპლომო სპექტაკლი). სამივე სპექტაკლი დიმიტრი ალექსიძის სახელობის თეატრში (აუდიტორია N2), სამივე სპექტაკლი რეჟისორ რატი კობეშავიძის (ჯგუფის ხელმძღვანელი - გია კიტია, ასისტენტი - გიორგი აფხაზავა) მოწყობილი სანახაობაა, ყოველგვარი კლიშეებისა და ტყუილების გარეშე.

ხედი სასტუმრო „საქართველოდან“ პანორამით საქართველოზე

სასტუმრო „საქართველოდან“ ჩანს საქართველოს უახლესი და ისტორიის (რომელსაც შეიძლება „დანა პირს არ უხსნიდეს“) ერთ-ერთი ტრაგიკული  მონაკვეთი. ჩანს წარსულიც, აწმყოც და მომავალიც. შესაძლო მომავალი. ჩანს ის, თუ ვინ ვართ ჩვენ დღეს და ვინ ვიყავით, ომამდე, დროს და შემდგომ. ჩანს, რასაც  ვფიქრობთ ცხოვრებაზე, რომელიც გვაქვს და როგორიც გვქონდა. ჩანს, როგორ ვუყურებთ მათ, ვინც ოდესაღაც გვიყვარდა და ვისაც მეგობრებად ვთვლიდით, როგორც ისინი გვიყურებდნენ, როგორც მეგობრებს და ვუყვარდით. (იმისგან განურჩევლად, პირადად გავიარეთ ეს ჯოჯოხეთი და ვართ თუ არა აფხაზეთიდან წამოსულები). ომმა კი ყველაფერი შეცვალა. დაანგრია. როგორც ყველა ომმა. ამან კი, განსაკუთრებით. ყველასთვის.

ფარუგა და ათი მცნება

კშიშტოფ კიშლოვსკის ათ ეპიზოდიანი მინი-სერიალის - ,,დეკალოგის” სცენაზე გადმოტანა მრავალ სირთულესთან არის დაკავშირებული. ვფიქრობ ამ სახის სპექტაკლის დადგმა ძალიან დიდ სითამამეს ითხოვს რეჟისორისგან. აღსანიშნავია, რომ ახალგაზრდა რეჟისორმა - ვიოტეკ ფარუგამ, სწორედ ,,სამეფო უბნის თეატრში” დადგა სპექტაკლი. თეატრში, რომლის რეპერტუარიც გამოირჩევა ორიგინალური ხედვითა და სიახლის ძიებებით. 

უსულგულო სამყაროს წინააღმდეგ ამბოხებული „პატარა“ ადამიანი

კოკო როინიშვილმა თავისი სათქმელის გადმოსაცემად ძალიან კარგი სამსახიობო ანსამბლი შეკრა. რეჟისორმა მსახიობებს პერსონაჟთ ხასიათების განსავითარებლად ზუსტი ამოცანები დაუსახა. ნიკა კუჭავას აკაკი ბაშმაჩკინი, ვთვლი რომ, არა მარტო, მსახიობის შემოქმედებაში ერთ-ერთი საუკეთესო ნამუშევარია, არამედ ბოლო პერიოდის ქართულ თეატრში მაღალპროფესიულ დონეზე განხორციელებული ერთ-ერთი საუკეთესო სახეა. მსახიობმა შინაგანი ემოციური მუხტისა და სხეულებრივი ენის სრული ჰარმონიით შექმნა აკაკი ბაშმაჩკინის პერსონაჟი. 

„ნახე რას დაემსგავსა ჩვენი ცხოვრება“

 „ხედი სასტუმრო საქართველოდან“, სიმართლით გადმოცემული და გათამაშებული ამბავი, ვფიქრობ უმნიშვნელოვანესი ინკლუზიური პროექტი-სპექტაკლია არა მარტო, უსინათლო ადამიანებისათვის, არამედ, ყველასთვის... ვინაიდან, სწორედ უსინათლოებმა შეგვახსენეს, რომ სიყვარული ყველაზე მნიშვნელოვანია, რომ ამქვეყნიდან იმქვეყნად, მხოლოდ სიყვარული გაგვყვება, სხვა ყველაფერი - „ამაობეთა ამაოებაა“.

ეგზისტენციალური კრიზისი

ზესტაფონის უშანგი ჩხეიძის სახელობის პროფესიული სახელმწიფო დრამატული თეატრის სცენაზე, არაერთი ჟანრის სპექტაკლი განხორიცელებულა. 2019 წლის  18 ნოემბერს მაყურებელმა სარა კეინის, ინგლისელი დრამატურგის, პიესის მიხედვით დადგმული სპექტაკლი - "აფეთქებული" იხილა.

ვის ეზეიმება ქართული თეატრის დღე

2019 წლის ყველაზე მნიშვნელოვანი შთაბეჭდილებებიდან ბევრი არაფერი მახსენდება, ან თუ მახსენდება მეტწილად ისინი უცხოურ თეატრს უკავშირდება, რომელთაც საქართველოში არსებული საერთაშორისო ფესტივალების წყალობით ვიხილეთ. რაკი ფესტივალებზე ჩამოვარდა სიტყვა აქვე ვიტყვი: უკვე აღარ გვიკვირს და მივეჩვიეთ მათ, მაგრამ აღარ გვახარებს ისე, როგორც წლების წინ, თითქოს ჩვენი საერთაშორისო ფესტივალებმა დაკარგეს ენთუზიაზმი, კონკურენციის გრძნობა და მოტივაცია. ისინი შერჩეული პროგრამის ხარისხითა თუ მასშტაბით ერთანეთს დაემსგავსნენ. თითქოს ფესტივალებიც რიგით ღონისძიებათ იქცა, რომელიც მხოლოდ საზოგადოებისა და ხელისუფლებისთვის ანგარიშისთვის კეთდება და არა თეატრისთვის, მისი განვითარებისა და მომავლისთვის.

რეპროდუქცირებადი 

ძალადობა

გეგა გაგნიძისთვის ეს საკურსო დადგმაა. მან ტექსტის გასაცოცხლებად უნივერსიტეტის სარდაფი აირჩია. ეს რამდენიმე მიზეზით არის განპირობებული,  რაც მთლიანად ცვლის წარმოდგენის ქსოვილს. პირველ რიგში რეჟისორი მაქსიმალურად აახლოებს მაყურებელს და არტისტს. მაყურებელი არტისტის  პირისპირ დგას, ის მაქსიმალურად ახლოსაა წარმოდგენასთან, ისევე ახლოს, როგორც ჩვეულებრივ ცხოვრებაში რეალობასთან. ის არ ცვლის სარდაფში არსებულ ბუნებრივ გარემოს, კელდები, იატაკი, მთლიანი სივრცე წარმოდგენილია დადგმის ნაწილად, ასე ვთქვათ, სარდაფი არის პერიფერიული და დეცენტრალიზირებული ნაწილი.

ბედნიერი წყვილი

კიდევ ერთი პრემიერა გ. ლორთქიფანიძის სახ. სახელმწიფო პროფესიულ თეატრში - ამჯერად რეჟისორების  ნინო შოთაძის და სოსო ნემსაძის არჩევანი შეჩერდა ებრაელი დრამატურგის ხანოხ ლევინის პიესაზე  „ცხოვრების ჭაპანი“, რომელიც „ბედნიერი წყვილის“ სახელით წარსდგა მაყურებელთა წინაშე.

კითხვები, კითხვები, კითხვები...

თეატრის  ისტორიაში არიან რეჟისორები, დრამატურგები, მსახიობები, სპექტაკლები,  რომლებიც დროსთან ერთად ანთროპოლოგიურ- სემიოტიკურ მნიშვნელობას იძენს. ერთ- ერთი მთავარი ფიგურა  თეატრის  საჭადრაკო დაფაზე შექსპირია, უილიამი,  რომელიც ოკულტისტურ საფუძვლებზე აღმოცენებული  – შუა საუკუნეების მიერ შექმნილი ცივილიზაციის ერთ-ერთი საუკეთესო ქმნილებაა თავისი მეტაქმნილებებით. ეს ყოველივე  თანამედროვე ინტელექტუალურმა წრეეებმა – მკვლევარებმა  ვრცლად გამოიკვლიეს ნაშრომებში  და ცხადია ჩემი მიზანი შექსპირის შესახებ რაიმე ახლის ან კარგად დავიწყებული ძველის „გათქმა“ არ არის. ამ კონკრეტულ წერილში  ერთ-ერთი დადგმის შესახებ ვისაუბრებ – უფრო ზუსტად სანდრო ახმეტელის სახელობის თეატრის „მეფე ლირის“ შესახებ(რეჟისორი ირაკლი გოგია).  პირველ რიგში  შექსპირის, უილიამის ტექსტის გავიხსენოთ „ჰამლეტიდან“: 

The Tamer of Time and Death

“The Great Tamer" is a magical spectacle that captivates and fascinates, entertains and contemplates, amazes at seeing and experiencing; it is a constant surprise, which fascinates with the director’s invention, high professionalism and skillfulness of the actors, universality and inexhaustible potentials, ideal bodies, esthetic perfection, the director’s imagination... Like Vangelis Giakoumakis, at least one person disappears every day in the world, and their death also leaves many unanswered questions. The human still continues trying to tame time and death.

Meeting God(s)

Because hope defeats death!..

The world of "The Great Tamer" is placed among three elements.  The earth – is made up of shaky, uneven, chaotically thrown thin boards; heaven, lunar surface, or chasm (Hell? Paradise?) in which humans periodically fall and from where they emerge - is united and is inseparable like the cosmos.

დროისა და სიკვდილის მომთვინიერებელი

ათენელებისთვის, რომ ძვირფასია დიმიტრის პაპაოანუ და მისი შემოქმედება, ადასტურებს ის ფაქტიც,  რომ  ორი წარმოდგენის ბილეთები ზუსტად ერთ საათში გაიყიდა. გამოთხოვება „დიდი მომთვინიერებელთან“ მაყურებლისთვისაც ამაღელვებელი იყო. ბოლო წარმოდგენებზე მაესტრო პაპაოანუ „მეგარონის“ დარბაზში თავს თავისუფლად და როგორც სახლში ისე გრძნობდა. 

რადგან იმედი ამარცხებს სიკვდილს!..

დიმიტრის  პაპაოანუს  სპექტაკლში  ყველაფერი დაცლილია ხორციელი ტვირთისგან და სრული თავისუფლება ბატონობს. არეულია, უფრო ზუსტად, ზღვარწაშლილია რეალობა და გამონაგონი. მიღებულია - სასწაულის,  სიზმრების, ხილვების  „ჩვეულებრივობა“. ცოცხლდება და მწყობრ სისტემას ქმნის - საზოგადოების ისტორია, კულტურაში ასახული ეპოქების ფრაგმენტები, კაცობრიობის აღმოჩენებისა და სულიერი თუ მატერიალური მემკვიდრეობის ნიმუშები, ციტატები და კლასიკური სახეების არაბანალური ციტირება.

გამარჯობა, რეჟისორო!

კოკო როინიშვილის წყალობით, მარჯანიშვილის თეატრში დღესასწაულს დავესწარით. უფრო ზუსტად, დღესასწაულის მონაწილეები აღმოვჩნდით. მის ეპიცენტრში.  იშვიათია დღესასწაული თეატრში. მით უფრო, ფაქტობრივად არაფერია საზეიმო და გასახარებელი დღეს თეატრს მიღმა.  კოკო როინიშვილის „შინელი“ გვასევდიანებს, რადგან რეალობას ასახავს, იმედს გვაძლევს, რადგან რეჟისორი გადარჩენის შანსს გვთავაზობს და გვაბედნიერებს, რადგან მისი სამყარო მშვენიერია.

საუკუნოვანი ზნედაცემულები

ქუთაისის ლადო მესხიშვილის სახელობის პროფესიული  სახელმწიფო დრამატული თეატრის მცირე სცენაზე სპექტაკლი „ჭკუისა მჭირს“(ზნედაცემულნი) გაიმართა(რეჟისორი გიგი ლორია). ერთ მოქმედიანი სპექტაკლი „თბილისური ვოდევილის“ ჟანრშია წარმოდგენილი. თეატრალური წარმოდგენა  მსუბუქად, შეპარვითა და კომედიური  ხასიათით გამოხატავს კონფლიქტს, რომელიცჩუტყვავილასავით  გადამდებია ბანკების,მევახშეებისა და  იპოთეკარების ფონზე.

„დაისაჯოს სისტემა და არა ადამიანი“

დარბაზში შესვლისას სპექტაკლი უკვე დაწყებულია და პოლიდოროსის აჩრდილი (გაგი შენგელია) მომხდარ ტრაგედიაზე თხრობისას მუსიკის ფონზე (კომპოზიტორი - ერეკლე გეწაძე) ასანთს ასანთზე ანთებს, თითქოს ცდილობს უსამართლობის წყვდიადში სიმართლის ნაპერწკალი გააღვივოს. თუ არ ვცდები, დაახლოებით ასი წლის წინ, სწორედ მესხიშვილის თეატრის სცენაზე გამოიყენა კოტე მარჯანიშვილმა პირველად ქართულ სპექტაკლში კინოგამოსახულება.

ინტელექტუალური ავანგარდი

შემოქმედებითი გუნდის ორ თვიანი თავდაუზოგავი შრომა წარმოდგენაში უდაოდ ჩანს. ,,ვერ გავიგე, მაგრამ მომეწონა...“ მსგავსი კომენტარით გამოვიდა არაერთი ადამიანი. ვფიქრობ წარმოდგენის ამოცანა სრულიად არ არის ,,გაგება“ და უშუალოდ რეჟისორის ჩანაფიქრის ძიება, არამედ მაყურებლის პირად სივრცეში შეჭრა და საკუთარი ნაბიჯების გათვალისწინებაა. პირადად მე ,,ნაბიჯის სტატისტიკამ“ ძალიან დამაფიქრა, ეს არის წარმოდგენა, რომელიც არ გავს პერფრომანსს თავისი ღრმა არსობრივი დატვირთვით, არ გავს დრამატულ თეატრს გამომსახველობითი საშუალებებით და არც მხოლოდ ქორეოგრაფიაზეა აგებული, რის გამოც მას ვერ ვუწოდებ წმინდა წყლის ქორეოდრამას.

ქორეოდრამით გადმოცემული ნაბიჯის სტატისტიკა

თბილისის საერთაშორისო თეატრალური ფესტივალის ქართული პროგრამის ფარგლებში წარმოდგენილი იყო ჭიათურის აკაკი წერეთლის სახელობის პროფესიული თეატრის სპექტაკლი ,,ნაბიჯის სტატისტიკა“, რომლის რეჟისორია თათა თავდიშვილი, მხატვარი/ქორეოგრაფი ტატო გელიაშვილი, მუსიკალური გამფორმებელი MICHEL.          

ახალგაზრდული პროტესტი, როგორც სამოქალაქო პოზიციის გამომხატველი

ჩვენი  ტექნოკრატიული საუკუნე, ნებისმიერ სახელოვნებო სფეროში და მათ შორის თეატრში, დიდი ხანია ითხოვს,  ცოცხალ მაყურებელთან კომუნიკაციის ახალ ენას, ახალ საშემსრულებლო ტექნიკას, განსხვავებულ ბალანსს, რიტმს, განვითარებულ დიქციას და არა აქამდე არსებულის უსასრულო კომპილაციებს.  ვფიქრობ, ურთულესი პროცესია შეინარჩუნო ცოცხალი ხელოვნების ფუნდამენტური დეფინიცია და არსი, და თეატრი არ მოდიფიცირდეს  მექანიზაციის ბუნებრივ წყაროდ!..

„იმედი პროლებშია“

დათა თავაძის „ცრუ განგაში, ცხრა მთას იქეთ“

აზრკრიმინალი რეჟისორი თავის ნაშრომს წარუდგენს აზრკრიმინალ მაყურებელს, აზრკრიმინალი თეატრმცოდნეები აზრკრიმინალურ რეცენზიებს დაწერენ და არაფერი შეიცვლება, საზოგადოება ერთ წრეზე გააგრძელებს ბრუნვას. ჩემთვის ყველაზე საინტერესოა გავიგო იმ ადამიანების აზრი, ვინც ამ ქაოტურ რუტინაში არ ცხოვრობს, ვისთვისაც ჯერ კიდევ მთავარია ადამიანური ფასეულობები და შეძლებენ გარედან შეხედონ სპექტაკლში განვითარებულ მოვლენებს. მართლაც, რას იტყვიან ჩვენი ქვეყნის პატარა ქალაქებსა და დაბებში მცხოვრები ადამიანები, რომლებშიც იმაზე მეტია სულიერი და მორალური ძალა, ვიდრე ეს მათ ჰგონიათ. ისევ ორუელს დავუბრუნდები და ვიტყვი რომ: „იმედი პროლებშია“.

დათა თავაძის კომპოზიცია ახალი დრამის ფესტივალისთვის

მიკროფონის მეშვეობით 25 მსახიობი სხვადასხვა ტონალობაში, ხან მონაცვლეობით და ხანაც სინქრონულად, ერთადერთი სიტყვის წარმოთქმით „შემოდი...“ იყო გართული. ეს სიტყვა, თითქოს,   ჩაბნელებული დარბაზისკენ გვიხმობდა. „შემოდი...შემოდი...შემოდი..“ - ჯიუტად იმეორებდნენ მსახიობები, თითქოს ხმას ისწორებნენ, ინტონაციას სინჯავდნენ, ერთმანეთს ხელახლა ეცნობოდნენ...

ახალი დრამის ფესტივალი 2019

უკვე ცნობილ პერფორმატიული ხელოვნების ოსტატთა - დათა თავაძე, მიშა ჩარკვიანი, გურამ მაცხონაშვილი, პაატა ციკოლია,  დრამატურგებიდან ლაშა ბუღაძე, წელს მათ გვერდით გამოჩნდნენ ახალი სახეებიც და არა მხოლოდ პროფესიით რეჟისორები. მაგალითად გრიგოლ ნოდია, რომელიც კინორეჟისორია, თამარ  შუკაკიძე - თეატრმცოდნე, მეგი კობალაძე - მსახიობი და აქედან სამივე ერთდროულად ტექსტის ავტორებიც არიან, პერფორმანის დამდგმელებიც და ზოგ შემთხვავეში შემსრულებლებიც (მეგი კობალაძე, თამარ შუკაკიძე).

არსებობს ნაწარმოებები და არსებოენ პერსონაჟები, რომელებსაც ვაღმერთებთ, მაგრამ არ ვიცნობთ

„არსებობს ნაწარმოები და არსებობენ პერსონაჟები, რომლებსაც ვაღმერთებთ, თუმცა, არ ვიცნობთ...“ - ვკითხულობთ ახალი დრამის ფესტივალის 2019 წლის დასკვნითი წარმოდგენის ანოტაციაში. ეს იყო პირველი, შესაძლოა საწყენი, მაგრამ გულწრფელი და ობიექტური სიმართლე, რომელიც პაატა ციკოლიამ გვითხრა შრომითი რეზერვების სპორტულ დარბაზში შეკრებილ ფესტივალის მაყურებელს და რომელიც დღეს უჩვეულოდ მრავლად იყო შეფენილი სპორტული დარბაზის ამფითეატრზე.

გულწრფელობისა და გულახდილობის პერფორმანსი

ახალი დრამის ფესტივალში წელს პირველად მონაწილეობდა თამარ შუკაკიძე, თეატრმცოდნე, თუმცა არტისტული საზოგადოება მას პოეტად და პროზაიკოსად უფრო იცნობს. ამჯერად, ის ერთდროულად ავტორის, რეჟისორისა და შემსრულებლის სახით წარსდგა ფართო საზოგადოების წინაშე და ახალი დრამის ფესტივალზე მისი სადებიუტო საავტორო პერფორმანსი ვნახეთ სახელწოდებით „მეხსიერება“. თავიდანვე უნდა ვაღიაროთ, რომ პერფორმანსი, რომელიც მაყურებელმა იხილა მთლიანად თავსდებოდა ახალი დრამის ფესტივალის კონცეფციაში.

მეგი კობალაძის „ქაღალდის თამრო“

მეგი კობალაძემ მისი პიესა „ქაღალდის თამრო“ თავადვე, როგორც მსახიობმა და როგორც დამდგმელმა გააცნო მაყურებელს. წარმოდგენა, რომელიც უფრო მეტად თეატრალიზებული კითხვა იყო, ვიდრე სპექტაკლი, პერფორმანსის თანხლებით წარიმართა. შემოსაზღვრულ სცენაზე, ფაქტობრივად ერთ სიბრტყეზე ორი სამყარო ცოცხლობდა.

მორალისტების „მანიფესტი“

ლაშა ბუღაძის „მორალის“ თეატრალიზებულად წასაკითხად დრამატურგმა შემოქმედებითი გუნდი შეკრიბა. მსახიობებთან: ანი იმნაძესთან, ირაკლი გოგოლაძესთან, მარიამ ცქიფურიშვილთან და კახა გოგიძესთან ერთად ტექსტზე და მსახიობებთან რეჟისორმა და დრამატურგმა პაატა ციკოლიამ იმუშავა, რომელმაც მაყურებელს, ფაქტობრივად მზა სპექტაკლი შესთავაზა, თუმცა ამ დადგმაში დომინანტი მაინც ტექსტი იყო, რომელიც ბუნებრივობითა და უშუალობით გააცოცხლა მსახიობებმა. ლაშა ბუღაძის ტექსტი პაატა ციკოლიამ სათეატრო სიბრტყეზე გააცოცხლა და ჩვენს წინ ორმაგი სპექტაკლი გაათამაშა.

„შენ არ ხარ შენ, შენი ადგილი უკან, საშოშია!“

გრიგოლ ნოდიას საავტორო სპექტაკლში „ნოე“ ერთი მსახიობი შაკო მირიანაშვილი მონაწილეობს, რომლის თაობაში, მეორე არ მეგულება ისეთი „გიჟი“, რომელიც პროფესიისთვის, ყველაფერზე წამსვლელია, ალბათ, უფრო საკუთარი კაიფისთვის, რომლითაც ის ხშირად ახერხებს მაყურებელიც აკაიფოს. საქმე იმაშია, რომ გრიგოლ ნოდიას სპექტაკლში, რომლის ტექსტიც რეჟისორს ეკუთვნის, შაკო მირიანაშვილმა მოგვითხრო ჩოხატაურელი „გიჟის“ ნოეს ნამდვილი ისტორია არა მხოლოდ მხატვრული ხერხებით, არამედ უკიდურესი ნატურალიზმით, რათა მაყურებელს ბოლომდე შეეგრძნო ის ტკივილი, რასაც წარმოდგენის გმირი და მსახიობი განიცდიდა.

ალტერნატიული გზით ახლის შესაქმნელად

წარმოდგენის დაწყებამდე 25 მსახიობის მიერ ერთმანეთის პარალელურად წარმოთქმული ფრაზები ორკესტრის აწყობის ხმოვანებას მოგაგონებდათ. თითქმის სამი საათის განმავლობაში მაყურებელი ინტერესით ისმენდა 25 მიკროფონით 25 მსახიობის 25 ხმას. კომპოზიციაში „ბნელა და არ იცის, რომ ოთახში სხვებიც არიან“ ვიზუალი ნიველირებულია და მთავარი აქცენტი ხმაზეა გადატანილი (კომპოზიცია 25 ხმისთვის შეიქმნა), შესაბამისად მხატვრულ პროდუქტში დეკონსტრუირებულია სანახაობა, როგორც თეატრის მთავარი გამომსახველობითი ხერხი და მასთან ერთად კლასიკური, ტრადიციული პიესის ფორმა და სტრუქტურა.

მკვდარი სეზონის ცოცხალი შთაბეჭდილებები

ვიდრე ზაფხულის მკვდარი სეზონი მრავალმილიონიანი „ფორსაჟის“ ეპიზოდის გადაღების მოლოდინში ჩაივლის, ხოლო თეატრალური ფესტივალებით მაძღარი თბილისური შემოდგომა მაგი მარენის, ოსკარას კორშუნოვასის თუ კაროლინ კარლსონის სახელოვანი სახელებით შეიმოსება, მოკლედ გადავიმეოროთ და გავიხსენოთ განვლილი თეატრალური სეზონი.

ცხენი, ცხენი, ჩემს სამეფოს ერთ ცხენში ვაძლევ!

ლონდონის ქუჩებში ისეც აცხუნებს იორკის მზე, მხოლოდ ბრაკენბიური (ს. მარგალიტაშვილი) - ციხის უფროსი, ეს „უტყვი  მონა“ და ყველა საშინელებების თანამონაწილე რჩება იმ ქვეყანაზე და მუხლმოდრეკი ტირელი, რომელიც ისევ  აბარებს აღსარებას კარდინალ  ბორჩერის.

შედგა თუ არა არჩევანი სამეფო უბნის თეატრში?!

ისინი  ორნი  არიან ოთახში,  რომელშიც ძალით,  ვიღაცის  სურვილით  აღმოჩნდნენ, ცოტა  ნაცემებიც, შერაცყოფილნი. ოთახი ცარიელია, მასში მხოლოდ ერთი  შავი ყუთი  და შავი  გაფუჭებული ტელევიზორი დგას, ორი  კარი  მარჯვნივ ჯერ  კიდევ  ღიაა.  ერთმანეთს  გვანან და არც  გვანან. თითქმის ერთნაირად აცვით –  შავი შარვლები, შავი  ფეხსაცმელები, ქვედა ზოლიანი საცვლებიც  კი (რომელსაც გვიან  დავინახავთ) ერთნაირი აქვთ. ორივე  მაღალია,  გამხდარი,  ერთი  მათგანი სათვალეს  ატარებს,  რაც მას უფრო სოლოდურობას ანიჭებს. მათი არც სახელები და არც  გვარები ვიცით, არც  პროფესია და არცაა საჭირო.

დილა მშვიდობისა, ასდოლარიანო!

„დილა მშვიდობისა ასდოლარიანო“ ქეთი დოლიძის მიერ უკვე მეორედ იდგმება, ამჯერად რუსთავის თეატრში სულ სხვა შემადგენლობით. ათონელის თეატრში რამოდენიმე წლის წინ დადგმულ სპექტაკლში დაკავებულები იყვნენ ნანა ფაჩუაშვილი, ნინელი ჭანკვეტაძე, რამაზ იოსელიანი და ნუგზარ რუხაძე (ჟურნალისტი).

„ახლა კი დროა, ფარდა გახსნათ, ჩემო კარგებო“

წითლად გადაპენტილი უამრავი  ბალიში, დამთრგუნავი,  მაგრამ არაშემაწუხებელი  მუსიკალური  ფონი (მ. აფხაზავა), რომელიც  ვენებშიგამავალი სისხლის  პულსაციად ან გულის  ცემად აღიქვება (მხატვარი  ნ. კიტია).

მიზანთროპი, ჩაცკი და საზოგადოება

მოლიერის ეს პიესა იმთავითვე იწვევდა თანამედროვეთა გაოცებას - ალცესტი, ზოგადად და სავარაუდოდ ავტოპორტრეტული პერსონაჟი ამავდრიულად ტრაგიკულიცაა და ნევრასტენიულიც - (მიზანთროპი - კაცთმოძულე - ასოციალური). მაგრამ ამავე დროს  ჭკვიანი, გონიერი, თუ გნებავთ ინტელექტუალიც  კი. 

იპოვე შენი ბეშთერი...

მი­ხე­ილ თუ­მა­ნიშ­ვი­ლის სა­ხე­ლო­ბის თე­ატრს ახა­ლი სცე­ნუ­რი სივ­რ­ცე შე­ე­მა­ტა.

სა­დაც ად­რე სა­რე­პე­ტი­ციო დარ­ბა­ზი იყო, თე­ატ­რ­ში ახ­ლა­ხან ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი სა­რე­მონ­ტო სა­მუ­შა­ო­ე­ბის შემ­დეგ შე­საძ­ლე­ბე­ლი გახ­და მცი­რე სცე­ნის გახ­ს­ნა. "სცე­ნა" აქ პი­რო­ბი­თია, ვი­ნა­ი­დან, რო­გორც ასე­თი, ამ დარ­ბაზ­ში არ არ­სე­ბობს, თუმ­ცა ის სივ­რ­ცე, რო­მე­ლიც ჩვენ ახა­ლი სპექ­ტაკ­ლის დროს ვი­ხი­ლეთ, ნამ­დ­ვი­ლად სცე­ნუ­რია. თე­ატ­რ­მა ამ დარ­ბა­ზის გახ­ნი­სათ­ვის შე­არ­ჩია სა­რა რუ­ლის "სუფ­თა სახ­ლი".

უიმედოდ დარჩენილი ანგელოზმიტოვებული სამყარო

რამდენიმე წელია ლევან წულაძე თავად ქმნის საკუთარი სპექტაკლების დეკორაციას. მის დადგმებში მნიშვნელოვანი დატვირთვა ენიჭება  სცენოგრაფიას და განათებას. ლევან წულაძე სასცენო სივრცის ყოველ კუთხე-კუნჭულს ითვისებს და ამბიდან გამომდინარე მაყურებელს განწყობას უქმნის. განწყობისა თუ სხვადასხვა ასოციაციის გამომწვევია, აგრეთვე, მის მიერ  განათებული სასცენო სივრცეც.

ფეერიული ამბავი ბედკრულ სამშობლოზე

ფეერიული იგავი ჩვენს ბედკრულ სამშობლოზე და მასში მცხოვრებ ერთფეროვან მასად ქცეულ ხალხზე. რობერტ სტურუას რუსთაველის თეატრში, პოლიკარპე კაკაბაძის პიესესბის მიხედვით, დადგმული სპექტაკლი „ასულნი“, შეიძლება აღვიქვათ კიდევ ერთ გაფრთხილებად, კიდევ ერთ შემოძახილად გამოფხიზლებისაკენ.

კრეონის და ანტიგონეს არჩევანი

გაგა გოშაძემ თითქმის უცვლელად გადმოიტანა ანუის პიესა სცენაზე. მცირე კუპიურებს, რამდენიმე უმნიშვნელო მოქმედი პირის ამოგდებას (სამი მცველის მაგიერ ერთია, გაქრა კრეონის მსახურიც, სცენაზე არ ჩნდება კრეონის მეუღლე ევრიდეკე) თუ არ ჩავთვლით.

ამერიკული კინოკომედია და კინოდრამა უახლესი ქართული თეატრის სცენაზე

ბოლო რამდენიმე წელია, სათეატრო რეჟისორები ხშირად მიმართავენ ცნობილი ფილმების თეატრალური ვერსიების შექმნას. 2015 წ. ორი საინტერესო სპექტაკლი შეიქმნა ქუთაისისა და თბილისის თეატრების სცენებზე. აღსანიშნავია, რომ ორივე სპექტაკლი ამერიკული ფილმების თეატრალურ ადაპტაციას წარმოადგენს. ერთი მსუბუქი, კომედიური, გასართობი ჟანრის სპექტაკლია, მეორე კი დრამატული, ადამიანთა გაუსაძლისი ცხოვრების ამსახველი.

მარჯანიშვილის თეატრის სამი სპექტაკლი

დროთა განმავლობაში დაიშალა რეჟისორთა  ლიგაც: ლევან წულაძე ახლა მარჯანიშვილის თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელია, ავთანდილ ვარსიმაშვილი ა. გრიბოედოვის სახ. რუსული დრამატული თეატრის და  „თავისუფალი თეატრის“, გიორგი მარგველაშვილი წლების განვალობაში მ. თუმანიშვილის კინომსახიობთა თეატრს ხელმძღვანელობდა, დავით ანდრულაძე კი ს. ახმეტელის სახ. თეატრს, ახალა კი  „რკინის თეატრის“ სამხატვრო ხელმძღვანელია, ოთარ ეგაძემ ილიაუნის თეატრი შექმნა და აშ. 

პოლიკარპე კაკაბაძის კლასიკური პიესების სტურუასეული ინტერპრეტაციები

რობერტ სტურუას მიერ რუსთაველის თეატრში ქართული კლასიკური პიესების დადგმამ მეტ-ნაკლები წარმატება მოიპოვა. ყოველ შემთხვევაში, მეტად მწვავე დისკუსია გამოიწვია ჩვენს საზოგადოებაში. ამის მიზეზი, ალბათ, ის არის, რომ კლასიკური ნაწარმოებები რეჟისორმა სრულიად ახლებურად წაიკითხა და განხორციელა. ამჯერად შევეხები პოლიკარპე კაკაბაძის პიესების _ „ყვარყვარე თუთაბერი“ ~ და „სამი ასული“ _ სტურუასეულ ინტერპრეტაციებს. 

„ჩვენს დედებს, ბებიებს და მათ მეგობრებს...“

თავისუფალ თეატრში 17 იანვარს პრემიერა ითამაშეს. ”ვალსი ძილის წინ”-ასე ჰქვია სპექტაკლს, რომლის რეჟისორი და პიესის ავტორი ავთანდილ ვარსიმაშვილია.  მხატვარი- მირიან შველიძე. მოქმედება იწყება და ვითარდება ძველი საგრიმიოროს კედლებში. სცენის სიღრმეში, რამდენიმე,   სხვადასხვა ზომის მოძრავი სარკეა განთავსებული, კედლებზე ქართველ მსახიობთა ფოტოები კიდია-სესილია, ვერიკო, ეროსი, სოფიკო სერგო და სხვები.  

სიყვარულით პრინც ჰამლეტს

გურამ მაცხონაშვილი რეჟისორია. დღეს ქართულ თეატრალურ რეცენზიებში მოდურია ტერმინის “ახალი თაობის რეჟისორი” გამოყენება. ისე კი გურამზე ამბობენ, ამბიციური და უმადურიაო. ჰოდა, ადგა ესეც და დამოუკიდებელი პროექტი წამოიწყო. აქ შენ მცირე განმარტება დაგჭირდება, პრინცო. ჩვენ ვართ ქვეყანა, სადაც ბევრი მილიონი ლარი (ეროვნული ვალუტა) იხარჯება იმისათვის, რომ სახელმწიფო თეატრებში და ასეთი დაახლოებით ორმოცდაათია, დაიდგას ცუდი სპექტაკლები. მესმის, დაიბენი, მაგრამ ნამდვილად ასეა.

გათვლა

თამთა მელაშვილის მოთხრობა „გათვლა“, 2011 წელს ლიტერატურული პრემია „საბას“ გამარჯვებული გახდა. ეს არის  ამბავი ორი ცამეტი წლის გოგოზე და მათი თვალით დანახულ ომზე.

მეზუნია ჩიტები

ბოლო დროს ქართულ თეატრში ერთი ტენდენცია იკვეთება.  უმეტეს დრამატურგიულ ტექსტებსა და სპექტაკლებში სჭარბობს ეწ. „ექსპოზიციური“ ნაწილი.  ამ საფრთხეს თავი ვერ აარიდეს დიდმა რეჟისორებმაც: რ. სტურუას და ნ. შველიძის ბ. ბრეჰტის „დაკანონებული უკანონობა“, თ. ჩხეიძის ბრაიან ფრინის „თარგმანებში“  წარმოდგენის ეს ნაწილები იმდენად გრძელია, რომ აგდებს სპექტაკლის საერთო რიტმს, ახანგრძლივებს მის მიმდინარეობას, მოსაწყენს ხდის შესავალ ნაწილს, ვნებს აღქმის მთლიანობას.

ვინ მოკლა ტრეპლოვი?

ვინ მოკლა ტრეპლოვი?
გიორგი ყაჯრიშვილი
ახმეტელის თეატრში დადგმულმა „თოლიამ“ შეგვახსენა, რომ არსებობს მუდმივი თემები, მუდმივი პრობლემები და  უკვდავი დრამატურგია. ა. ჩეხოვის ნაწარმოების მიხედვით ბორის აკუნინის მიერ შექმნილი პიესა პირველად იდგმება საქართველოში, რომელიც ერთდროულად გვაბრუნებს მისი პერსონაჟების განცდებთან და ახლებური კუთხით გვიჩვენებს იმ მოვლენებს, რომელიც სორინის სახლში განვითარდა.

ორი განსხვევბული სპექტაკლი თუმანიშვილის თეატრში

2013 წლის მიწურულს მიხეილ თუმანიშვილის სახელობის კინომსახიობთა თეტრმა ორი ახალი სპეტაკლიშესთავაზამაყურებელს. თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელმა ქეთი დოლიძემ ინგა გარუჩავას და პეტრე ხოტიანოვსკის - „Andergraund XXI@yahoo.com ან რამდენიმე სიზმარი ბედნიერ ცხოვრებაზე“ - დადგა, ხოლო კოტე მირიანაშვილმა ნოდარ დუმბაძის რამდენიმე მოთხრობაგაასცენიურა და სახელწოდებით - „ჩიტის მოტანილი ამბავი“ -გააცოცხლა სცენაზე.

ზღაპარი იგი მათრობს და მხიბლავს

დრამატული ნაწარმოებში -  ნადეჟდა პტუშკინას პიესის ინსცენირება (ავტორი ავთანდილ ვარსიმაშვილი) „ზღაპარი იგი მათრობს და მხიბლავს“ ამბავი ძალიან ბანალურია და სიმართლე უნდა ითქვას ბევრი სხვადასხვა ნაწარმოების გავლენას განიცდის - თუნდაც ე. რიაზანოვის „ბედის ირონიას, ანუ გაამოთ“. 

შექსპირის თანამედროვე ინტერპრეტაციები უახლეს დადგმებ

დღესდღეობით წარმოუდგენელია ქართული თეატრის ისტორია შექსპირის დრამატურგიის გარეშე. საქართველოში შექსპირი მეცხრამეტე საუკუნის პირველი ნახევრიდანაა ცნობილი, მისი პოპულარობა კი უშუალოდ არის დაკავშირებული ქართული თეატრალური კულტურის ზრდასთან. საქართველოში შექსპირის პოპულარიზაციაში დიდი წვლილი მიუძღვით ილია ჭავჭავაძეს  და ივანე მაჩაბელს. 

ხრამუნა

ფოთის ვ. გუნიას სახ. თეატრში მიწვეული რეჟისორის პაატა ციკოლიას არჩევანი შეჩერდა (და თუ სწორად მახსოვს  მთარგმნელმა ქეთი კვანტალიანმა სწორედ პაატა ციკოლიას თხოვნით თარგმნა ეს ნაწარმოები) ისმენე რიზეს პიესაზე „ხორციჭამია ღმერთი“ 

ძალაუფლება, სიყვარული და ჟოლოიანი ფუნთუშები მარჯანიშვილის თეატრში

ლევან წულაძემ მარჯანიშვილის თეატრში განხორციელებისას პიესაში ცვლილებები შეიტანა. პიესაში ორი გმირია და ორივე მამაკაცია. რეჟისორმა ცენზორის პერსონაჟი ქალად აქცია. ამით კიდევ უფრო გაამძაფრა მათი დაახლოების საბაბი.

შექსპირის „ქარიშხალი“ სტურუას ავანგარდული ინტერპრეტაციით

2012 წლის დეკემბრის თვეში თბილისს საგასტროლოდ ეწვია მოსკოვის თეატრი Et Cetera ალექსანდრე კალიაგინის ხელმძღვანელობით

„მარია კალასი“ თეატრ-ფაბრიკაში

თბილისში, კიდევ ერთი, ახალი სათეატრო სივრცე შეიქმნა _ თეატრი „ფაბრიკა“. თეატრი და მასთან არსებული საგამოფენო დარბაზი ყოფილი აბრეშუმის ფაბრიკის ტერიტორიაზე განთავსდა. 

რა გვსურს, რა გვინდა, რა გაგვაჩნია...

შოთა რუსთაველის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო უნივერსიტეტის წინასადიპლომო სპექტაკლი „სამი და“, ჩემთვის, როგორც თეატრის კრიტიკოსისათვის, ჩეხოვის დრამატურგიით კიდევ ერთხელ აღფრთოვანების, უფრო ღრმად ჩაწვდომის, თუ გნებავთ, აღმოჩენის ტოლფასი გახლდათ.

ჟლეტის ღმერთი

პიესაშიც და სპექტაკლშიც პერსონაჟთა სახეები, მოვლეთა რიგი  მწყობრ რიტმში ვითარდება და რამდენიმე საკვანძო გადასვლებით არის აწყობილი.