თეატრალური სეზონის მოლოდინში

დღევანდელი კულტურული ცხოვრების უმნიშვნელოვანესი მოვლენა გახდა  საქართველოს პარლამენტის დადგენილება განათლებისა და კულტურის სამინისტროთა კვლავ გამოცალკევების შესახებ. 2018 წელს ეს ორი სამინისტრო ყოვლად გაუაზრებლად, პროფესიონალთა კონსულტაციების უგულებელყოფით გაერთიანდა. მოტივი თანხების დაზოგვა გახლდათ, მაგრამ შემდგომში პარლამენტის წევრები მიხვდნენ (ან მიახვედრეს), რომ ეს გაერთიანება შეცდომა ოყო. 

დავინახოთ და მოვუსმინოთ ადამიანის სულს

თანამედროვე ლატვიელი დრამატურგის იუსტინა კლიავოს სოციალურ-ყოფითი პიესა „ის, რაც ჩვენ არ გვესმის“, რომელიც რეჟისორმა პაულა პლიავნიეცემ დაუგავპილსის თეატრში წარმოადგინა, ერთდროულად წარმოაჩენს თანამედროვე ადამიანებს, მათ სულიერ მდგომარეობას და სოციალურ პრობლემებს. ერთი კონკრეტული ოჯახის მაგალითზე, მასში მთელი საზოგადოების წინაშე არსებული გამოწვევები და მრავალფეროვან მხატვრულ სახეთა გალერეა იშლება.

ადამიანი პოდოლსკიდან

დაუგავპილსის თეატრის მრავალფეროვანი რეპერტუარიდან ერთ-ერთი გამორჩეული ნაწარმოებია „ადამიანი პოდოლსკიდან“ დიმიტრი დანილოვის პიესის მიხედვით, რომელიც გიორგი სურკოვმა დადგა. თანამედროვე დრამატურგის დასახელებული პიესის რამდენიმე ათეული სცენური ინტერპრეტაცია არსებობს როგორც რუსეთში, ისე მის ფარგლებს გარეთაც. საკითხები და პრობლემები, რომელიც დიმიტრი დანილოვის პიესაშია წამოჭრილი პოსტსაბჭოთა სივრცეში გასაკუთრებით აქტუალურია, რადგან სისტემა, რომელიც საბჭოთა კავშირმა შექმნა დღემდე მუშაობს და ის არ ინგრევა არა მხოლოდ რუსეთში, არამედ თითქმის მთელ პოსტსაბჭოთა სივრცეში.

სიახლოვე - კაცობრიობის გზა და გზავნილი ადამიანს

დაუგავპილსის თეატრის არავერბალური ნაწარმოები „სიახლოვე“ იმაზე მეტია, ვიდრე ერთი უსიტყვო და ლამაზი წარმოდგენა, რომელიც სხეულის ენით გვიჩვენებს ადამიანთა სამყაროს გზას არა დასაბამიდან აპოკალიფსამდე, არამედ პირიქით. წარმოდგენის რეჟისორული გადაწყვეტის ორიგინალობა მხოლოდ ამბის თხრობის შებრუნებულ რეტროსპექტიულ ფორმაში არ გამოიხატება. 

კულტურის  გაურკვეველი ვადით  დაპაუზება - პოტენციური კვდომის დასაწყისია

შემსუბუქებულმა „პოსტ“-პანდემიურმა პერიოდმაც კარგად დაგვანახა, რომ
ხალხს მასიურად არ აკლია „კულტურა“, ხალხი არ განიცდის „კულტურის შიმშილს“.  მრავალი წელიც, რომ გავიდეს ხალხი არ მოითხოვს, თუნდაც ანარქისტული გზებით კულტურის, სახელოვნებო სივრცეების ხმამაღალ ფუნქციონალურობას, ვინაიდან პანდემიამდეც ჩვენი საზოგადოება „აქ“ ხარისხს არასდროს ითხოვდა ხელოვნებაში და უპრეტენზიოდ იღებდა იმ ‘ლუკმას’, რასაც ყოველ ჯერზე აწვდიდნენ... ეს არის მრავალგზის დამტკიცებული პოსტულატი და ამ სიმართლეს ილუზორულად ვერავინ გაექცევა!..

შტამპი

და თქვენ ამას დრამატურგიას უწოდებთ?! ეს ლიტერატურაც არაა, ეს ტექსტიც არაა, ეს ფეისბუქ პოსტადაც არ გამოდგება. არადა, ამისმა ავტორმა ,,კულოს’’ უმაღლესი ჯილდო აიღო და ქვეყნის სამ სხვადასხვა სცენაზე დაიდგა, უნივერსიტეტში სტუდენტებიც ამას თამაშობენ, ერთდროულად რთული და თან მარტივად დასაძლევი მასალააო; გამაგებინეთ, როგორ შეიძლება რაღაც ერთდროულად რთულიც იყოს და მარტივიც?!  არა, კი არ მშურს, უბრალოდ მიკვირს, საოცარია, როდესაც უნიჭო პროდუქტი დიდ გავლენას ახდენს მკითხველზე და შემფასებელზე. თუმცა არა, ახლა დავფიქრდი, რა მიკვირს?! რაც მკითხველია, ისაა პროდუქტი და რაც პროდუქტია, ისაა მკითხველი; შემკვეთი ადგენს სტანდარტს!

„გაჰქრეს ეს ჟამი ბარემღა, ნეტავი რას იგვიანებს?!“

წარმოდგენის ძირითადი ღერძი - აკაკის პოეზიის პატრიოტული თემატიკაა, ეროვნული იდენტობისა და თვითმყოფადობის შენარჩუნებისთვის ბრძოლის იდეა. ჩვენს წინ აკაკის პოეზიის საშუალებით იხატება საქართველოს დღევანდელი სახე - ჩინოსნებით, მეძავებით, ფარისევლებითა და გარეწრებით, ძველი დიდების ნაშთით -იავნანათი, მოკლედ ქართველნი დიდებულებითა და სიდარბაისლით, თითქმის ყველა იმ თვისებით, რითაც გამოირჩევა ქართველი სხვა ერებისგან.

ახალგაზრდების მანიფესტი ნაფტალინის სურნელში მოლივლივებს

ჩვენ გამოკითხვა ჩავატარეთ, სადაც რესპოდენტებს უნდა ეთქვათ თუ რა კითხვას დაუსვამდნენ ქართულ თეატრს. ჩვენი ინტერესის საგანი იყო ის თუ რას ფიქრობდა ხალხი თეატრზე და არა პირიქით, როგორც ეს მეინსტრიმშია.

ყველაზე ხშირად დასმული კითხვა თეატრთან იყო ,,სად ხარ?’’

ზოგჯერ კითხვები მეტ რამეს ამბობენ, ვიდრე პასუხები

სხვა ომი

ანტიკური დრამატურგია უნივერსალური და დროის მიღმიერია. ამას რამდენიმე მიზეზი აქვს, თუმცა მე მხოლოდ ერთზე შევჩერდები:  ანტიკური  ტრაგედიის პერსონაჟები, რომელთა შესახებ აბსოლუტურად ყველანაირ ინფორმაციას  ფლობდა ბერძენი მაყურებელი ( მათივე სოციო-ფსიქოლოგიური ბიოგრაფიის და  არქეტიპული სიუჟეტის გენეზისის  ჩათვლით), ერთგვარ უნიკალურ ფსიქოტიპებს, ბრეხტის ტერმინოლოგიით კი, ქმედით მოდელებს წარმოადგენენ. 

რობერტ სტურუას „თამაშის დასასრული“

დიდი ქართველი კომპოზიტორის, მსოფლიო  რანგის ხელოვანის, ე.წ. „სიჩუმის მაესტროს“ ხსოვნისადმი, გია ყანჩელისადმი მიძღვნილი წარმოდგენა, უდიდესი გამოცდილებისა და მრავალ ინტერნაციონალურ-აღიარებებ გამოვლილმა რეჟისორმა, რობერტ სტურუამ, სემუელ ბეკეტის აბსურდის ეფემერულ საბურველში გახვია.

რეალური სინამდვილე ფანატიზმის წინააღმდეგ

თავდაპირველად იყო ,,ცილინდრი” პიესის ავტორი, ედუარდო დე ფილიპო, შემდეგ სემუელ ბეკეტის ,,კრეპის უკანასკნელი ფირი”, ახლა კი ეჟენ იონესკოს ,,მარტორქა” (სადიპლომო სპექტაკლი). სამივე სპექტაკლი დიმიტრი ალექსიძის სახელობის თეატრში (აუდიტორია N2), სამივე სპექტაკლი რეჟისორ რატი კობეშავიძის (ჯგუფის ხელმძღვანელი - გია კიტია, ასისტენტი - გიორგი აფხაზავა) მოწყობილი სანახაობაა, ყოველგვარი კლიშეებისა და ტყუილების გარეშე.

ხედი სასტუმრო „საქართველოდან“ პანორამით საქართველოზე

სასტუმრო „საქართველოდან“ ჩანს საქართველოს უახლესი და ისტორიის (რომელსაც შეიძლება „დანა პირს არ უხსნიდეს“) ერთ-ერთი ტრაგიკული  მონაკვეთი. ჩანს წარსულიც, აწმყოც და მომავალიც. შესაძლო მომავალი. ჩანს ის, თუ ვინ ვართ ჩვენ დღეს და ვინ ვიყავით, ომამდე, დროს და შემდგომ. ჩანს, რასაც  ვფიქრობთ ცხოვრებაზე, რომელიც გვაქვს და როგორიც გვქონდა. ჩანს, როგორ ვუყურებთ მათ, ვინც ოდესაღაც გვიყვარდა და ვისაც მეგობრებად ვთვლიდით, როგორც ისინი გვიყურებდნენ, როგორც მეგობრებს და ვუყვარდით. (იმისგან განურჩევლად, პირადად გავიარეთ ეს ჯოჯოხეთი და ვართ თუ არა აფხაზეთიდან წამოსულები). ომმა კი ყველაფერი შეცვალა. დაანგრია. როგორც ყველა ომმა. ამან კი, განსაკუთრებით. ყველასთვის.

ფარუგა და ათი მცნება

კშიშტოფ კიშლოვსკის ათ ეპიზოდიანი მინი-სერიალის - ,,დეკალოგის” სცენაზე გადმოტანა მრავალ სირთულესთან არის დაკავშირებული. ვფიქრობ ამ სახის სპექტაკლის დადგმა ძალიან დიდ სითამამეს ითხოვს რეჟისორისგან. აღსანიშნავია, რომ ახალგაზრდა რეჟისორმა - ვიოტეკ ფარუგამ, სწორედ ,,სამეფო უბნის თეატრში” დადგა სპექტაკლი. თეატრში, რომლის რეპერტუარიც გამოირჩევა ორიგინალური ხედვითა და სიახლის ძიებებით. 

უსულგულო სამყაროს წინააღმდეგ ამბოხებული „პატარა“ ადამიანი

კოკო როინიშვილმა თავისი სათქმელის გადმოსაცემად ძალიან კარგი სამსახიობო ანსამბლი შეკრა. რეჟისორმა მსახიობებს პერსონაჟთ ხასიათების განსავითარებლად ზუსტი ამოცანები დაუსახა. ნიკა კუჭავას აკაკი ბაშმაჩკინი, ვთვლი რომ, არა მარტო, მსახიობის შემოქმედებაში ერთ-ერთი საუკეთესო ნამუშევარია, არამედ ბოლო პერიოდის ქართულ თეატრში მაღალპროფესიულ დონეზე განხორციელებული ერთ-ერთი საუკეთესო სახეა. მსახიობმა შინაგანი ემოციური მუხტისა და სხეულებრივი ენის სრული ჰარმონიით შექმნა აკაკი ბაშმაჩკინის პერსონაჟი. 

„ნახე რას დაემსგავსა ჩვენი ცხოვრება“

 „ხედი სასტუმრო საქართველოდან“, სიმართლით გადმოცემული და გათამაშებული ამბავი, ვფიქრობ უმნიშვნელოვანესი ინკლუზიური პროექტი-სპექტაკლია არა მარტო, უსინათლო ადამიანებისათვის, არამედ, ყველასთვის... ვინაიდან, სწორედ უსინათლოებმა შეგვახსენეს, რომ სიყვარული ყველაზე მნიშვნელოვანია, რომ ამქვეყნიდან იმქვეყნად, მხოლოდ სიყვარული გაგვყვება, სხვა ყველაფერი - „ამაობეთა ამაოებაა“.

ეგზისტენციალური კრიზისი

ზესტაფონის უშანგი ჩხეიძის სახელობის პროფესიული სახელმწიფო დრამატული თეატრის სცენაზე, არაერთი ჟანრის სპექტაკლი განხორიცელებულა. 2019 წლის  18 ნოემბერს მაყურებელმა სარა კეინის, ინგლისელი დრამატურგის, პიესის მიხედვით დადგმული სპექტაკლი - "აფეთქებული" იხილა.

ვის ეზეიმება ქართული თეატრის დღე

2019 წლის ყველაზე მნიშვნელოვანი შთაბეჭდილებებიდან ბევრი არაფერი მახსენდება, ან თუ მახსენდება მეტწილად ისინი უცხოურ თეატრს უკავშირდება, რომელთაც საქართველოში არსებული საერთაშორისო ფესტივალების წყალობით ვიხილეთ. რაკი ფესტივალებზე ჩამოვარდა სიტყვა აქვე ვიტყვი: უკვე აღარ გვიკვირს და მივეჩვიეთ მათ, მაგრამ აღარ გვახარებს ისე, როგორც წლების წინ, თითქოს ჩვენი საერთაშორისო ფესტივალებმა დაკარგეს ენთუზიაზმი, კონკურენციის გრძნობა და მოტივაცია. ისინი შერჩეული პროგრამის ხარისხითა თუ მასშტაბით ერთანეთს დაემსგავსნენ. თითქოს ფესტივალებიც რიგით ღონისძიებათ იქცა, რომელიც მხოლოდ საზოგადოებისა და ხელისუფლებისთვის ანგარიშისთვის კეთდება და არა თეატრისთვის, მისი განვითარებისა და მომავლისთვის.

რეპროდუქცირებადი 

ძალადობა

გეგა გაგნიძისთვის ეს საკურსო დადგმაა. მან ტექსტის გასაცოცხლებად უნივერსიტეტის სარდაფი აირჩია. ეს რამდენიმე მიზეზით არის განპირობებული,  რაც მთლიანად ცვლის წარმოდგენის ქსოვილს. პირველ რიგში რეჟისორი მაქსიმალურად აახლოებს მაყურებელს და არტისტს. მაყურებელი არტისტის  პირისპირ დგას, ის მაქსიმალურად ახლოსაა წარმოდგენასთან, ისევე ახლოს, როგორც ჩვეულებრივ ცხოვრებაში რეალობასთან. ის არ ცვლის სარდაფში არსებულ ბუნებრივ გარემოს, კელდები, იატაკი, მთლიანი სივრცე წარმოდგენილია დადგმის ნაწილად, ასე ვთქვათ, სარდაფი არის პერიფერიული და დეცენტრალიზირებული ნაწილი.

ბედნიერი წყვილი

კიდევ ერთი პრემიერა გ. ლორთქიფანიძის სახ. სახელმწიფო პროფესიულ თეატრში - ამჯერად რეჟისორების  ნინო შოთაძის და სოსო ნემსაძის არჩევანი შეჩერდა ებრაელი დრამატურგის ხანოხ ლევინის პიესაზე  „ცხოვრების ჭაპანი“, რომელიც „ბედნიერი წყვილის“ სახელით წარსდგა მაყურებელთა წინაშე.

კითხვები, კითხვები, კითხვები...

თეატრის  ისტორიაში არიან რეჟისორები, დრამატურგები, მსახიობები, სპექტაკლები,  რომლებიც დროსთან ერთად ანთროპოლოგიურ- სემიოტიკურ მნიშვნელობას იძენს. ერთ- ერთი მთავარი ფიგურა  თეატრის  საჭადრაკო დაფაზე შექსპირია, უილიამი,  რომელიც ოკულტისტურ საფუძვლებზე აღმოცენებული  – შუა საუკუნეების მიერ შექმნილი ცივილიზაციის ერთ-ერთი საუკეთესო ქმნილებაა თავისი მეტაქმნილებებით. ეს ყოველივე  თანამედროვე ინტელექტუალურმა წრეეებმა – მკვლევარებმა  ვრცლად გამოიკვლიეს ნაშრომებში  და ცხადია ჩემი მიზანი შექსპირის შესახებ რაიმე ახლის ან კარგად დავიწყებული ძველის „გათქმა“ არ არის. ამ კონკრეტულ წერილში  ერთ-ერთი დადგმის შესახებ ვისაუბრებ – უფრო ზუსტად სანდრო ახმეტელის სახელობის თეატრის „მეფე ლირის“ შესახებ(რეჟისორი ირაკლი გოგია).  პირველ რიგში  შექსპირის, უილიამის ტექსტის გავიხსენოთ „ჰამლეტიდან“: 

The Tamer of Time and Death

“The Great Tamer" is a magical spectacle that captivates and fascinates, entertains and contemplates, amazes at seeing and experiencing; it is a constant surprise, which fascinates with the director’s invention, high professionalism and skillfulness of the actors, universality and inexhaustible potentials, ideal bodies, esthetic perfection, the director’s imagination... Like Vangelis Giakoumakis, at least one person disappears every day in the world, and their death also leaves many unanswered questions. The human still continues trying to tame time and death.

Meeting God(s)

Because hope defeats death!..

The world of "The Great Tamer" is placed among three elements.  The earth – is made up of shaky, uneven, chaotically thrown thin boards; heaven, lunar surface, or chasm (Hell? Paradise?) in which humans periodically fall and from where they emerge - is united and is inseparable like the cosmos.

დროისა და სიკვდილის მომთვინიერებელი

ათენელებისთვის, რომ ძვირფასია დიმიტრის პაპაოანუ და მისი შემოქმედება, ადასტურებს ის ფაქტიც,  რომ  ორი წარმოდგენის ბილეთები ზუსტად ერთ საათში გაიყიდა. გამოთხოვება „დიდი მომთვინიერებელთან“ მაყურებლისთვისაც ამაღელვებელი იყო. ბოლო წარმოდგენებზე მაესტრო პაპაოანუ „მეგარონის“ დარბაზში თავს თავისუფლად და როგორც სახლში ისე გრძნობდა. 

რადგან იმედი ამარცხებს სიკვდილს!..

დიმიტრის  პაპაოანუს  სპექტაკლში  ყველაფერი დაცლილია ხორციელი ტვირთისგან და სრული თავისუფლება ბატონობს. არეულია, უფრო ზუსტად, ზღვარწაშლილია რეალობა და გამონაგონი. მიღებულია - სასწაულის,  სიზმრების, ხილვების  „ჩვეულებრივობა“. ცოცხლდება და მწყობრ სისტემას ქმნის - საზოგადოების ისტორია, კულტურაში ასახული ეპოქების ფრაგმენტები, კაცობრიობის აღმოჩენებისა და სულიერი თუ მატერიალური მემკვიდრეობის ნიმუშები, ციტატები და კლასიკური სახეების არაბანალური ციტირება.

გამარჯობა, რეჟისორო!

კოკო როინიშვილის წყალობით, მარჯანიშვილის თეატრში დღესასწაულს დავესწარით. უფრო ზუსტად, დღესასწაულის მონაწილეები აღმოვჩნდით. მის ეპიცენტრში.  იშვიათია დღესასწაული თეატრში. მით უფრო, ფაქტობრივად არაფერია საზეიმო და გასახარებელი დღეს თეატრს მიღმა.  კოკო როინიშვილის „შინელი“ გვასევდიანებს, რადგან რეალობას ასახავს, იმედს გვაძლევს, რადგან რეჟისორი გადარჩენის შანსს გვთავაზობს და გვაბედნიერებს, რადგან მისი სამყარო მშვენიერია.

საუკუნოვანი ზნედაცემულები

ქუთაისის ლადო მესხიშვილის სახელობის პროფესიული  სახელმწიფო დრამატული თეატრის მცირე სცენაზე სპექტაკლი „ჭკუისა მჭირს“(ზნედაცემულნი) გაიმართა(რეჟისორი გიგი ლორია). ერთ მოქმედიანი სპექტაკლი „თბილისური ვოდევილის“ ჟანრშია წარმოდგენილი. თეატრალური წარმოდგენა  მსუბუქად, შეპარვითა და კომედიური  ხასიათით გამოხატავს კონფლიქტს, რომელიცჩუტყვავილასავით  გადამდებია ბანკების,მევახშეებისა და  იპოთეკარების ფონზე.

„დაისაჯოს სისტემა და არა ადამიანი“

დარბაზში შესვლისას სპექტაკლი უკვე დაწყებულია და პოლიდოროსის აჩრდილი (გაგი შენგელია) მომხდარ ტრაგედიაზე თხრობისას მუსიკის ფონზე (კომპოზიტორი - ერეკლე გეწაძე) ასანთს ასანთზე ანთებს, თითქოს ცდილობს უსამართლობის წყვდიადში სიმართლის ნაპერწკალი გააღვივოს. თუ არ ვცდები, დაახლოებით ასი წლის წინ, სწორედ მესხიშვილის თეატრის სცენაზე გამოიყენა კოტე მარჯანიშვილმა პირველად ქართულ სპექტაკლში კინოგამოსახულება.

ინტელექტუალური ავანგარდი

შემოქმედებითი გუნდის ორ თვიანი თავდაუზოგავი შრომა წარმოდგენაში უდაოდ ჩანს. ,,ვერ გავიგე, მაგრამ მომეწონა...“ მსგავსი კომენტარით გამოვიდა არაერთი ადამიანი. ვფიქრობ წარმოდგენის ამოცანა სრულიად არ არის ,,გაგება“ და უშუალოდ რეჟისორის ჩანაფიქრის ძიება, არამედ მაყურებლის პირად სივრცეში შეჭრა და საკუთარი ნაბიჯების გათვალისწინებაა. პირადად მე ,,ნაბიჯის სტატისტიკამ“ ძალიან დამაფიქრა, ეს არის წარმოდგენა, რომელიც არ გავს პერფრომანსს თავისი ღრმა არსობრივი დატვირთვით, არ გავს დრამატულ თეატრს გამომსახველობითი საშუალებებით და არც მხოლოდ ქორეოგრაფიაზეა აგებული, რის გამოც მას ვერ ვუწოდებ წმინდა წყლის ქორეოდრამას.

ქორეოდრამით გადმოცემული ნაბიჯის სტატისტიკა

თბილისის საერთაშორისო თეატრალური ფესტივალის ქართული პროგრამის ფარგლებში წარმოდგენილი იყო ჭიათურის აკაკი წერეთლის სახელობის პროფესიული თეატრის სპექტაკლი ,,ნაბიჯის სტატისტიკა“, რომლის რეჟისორია თათა თავდიშვილი, მხატვარი/ქორეოგრაფი ტატო გელიაშვილი, მუსიკალური გამფორმებელი MICHEL.          

ახალგაზრდული პროტესტი, როგორც სამოქალაქო პოზიციის გამომხატველი

ჩვენი  ტექნოკრატიული საუკუნე, ნებისმიერ სახელოვნებო სფეროში და მათ შორის თეატრში, დიდი ხანია ითხოვს,  ცოცხალ მაყურებელთან კომუნიკაციის ახალ ენას, ახალ საშემსრულებლო ტექნიკას, განსხვავებულ ბალანსს, რიტმს, განვითარებულ დიქციას და არა აქამდე არსებულის უსასრულო კომპილაციებს.  ვფიქრობ, ურთულესი პროცესია შეინარჩუნო ცოცხალი ხელოვნების ფუნდამენტური დეფინიცია და არსი, და თეატრი არ მოდიფიცირდეს  მექანიზაციის ბუნებრივ წყაროდ!..

„იმედი პროლებშია“

დათა თავაძის „ცრუ განგაში, ცხრა მთას იქეთ“

აზრკრიმინალი რეჟისორი თავის ნაშრომს წარუდგენს აზრკრიმინალ მაყურებელს, აზრკრიმინალი თეატრმცოდნეები აზრკრიმინალურ რეცენზიებს დაწერენ და არაფერი შეიცვლება, საზოგადოება ერთ წრეზე გააგრძელებს ბრუნვას. ჩემთვის ყველაზე საინტერესოა გავიგო იმ ადამიანების აზრი, ვინც ამ ქაოტურ რუტინაში არ ცხოვრობს, ვისთვისაც ჯერ კიდევ მთავარია ადამიანური ფასეულობები და შეძლებენ გარედან შეხედონ სპექტაკლში განვითარებულ მოვლენებს. მართლაც, რას იტყვიან ჩვენი ქვეყნის პატარა ქალაქებსა და დაბებში მცხოვრები ადამიანები, რომლებშიც იმაზე მეტია სულიერი და მორალური ძალა, ვიდრე ეს მათ ჰგონიათ. ისევ ორუელს დავუბრუნდები და ვიტყვი რომ: „იმედი პროლებშია“.

დათა თავაძის კომპოზიცია ახალი დრამის ფესტივალისთვის

მიკროფონის მეშვეობით 25 მსახიობი სხვადასხვა ტონალობაში, ხან მონაცვლეობით და ხანაც სინქრონულად, ერთადერთი სიტყვის წარმოთქმით „შემოდი...“ იყო გართული. ეს სიტყვა, თითქოს,   ჩაბნელებული დარბაზისკენ გვიხმობდა. „შემოდი...შემოდი...შემოდი..“ - ჯიუტად იმეორებდნენ მსახიობები, თითქოს ხმას ისწორებნენ, ინტონაციას სინჯავდნენ, ერთმანეთს ხელახლა ეცნობოდნენ...

ახალი დრამის ფესტივალი 2019

უკვე ცნობილ პერფორმატიული ხელოვნების ოსტატთა - დათა თავაძე, მიშა ჩარკვიანი, გურამ მაცხონაშვილი, პაატა ციკოლია,  დრამატურგებიდან ლაშა ბუღაძე, წელს მათ გვერდით გამოჩნდნენ ახალი სახეებიც და არა მხოლოდ პროფესიით რეჟისორები. მაგალითად გრიგოლ ნოდია, რომელიც კინორეჟისორია, თამარ  შუკაკიძე - თეატრმცოდნე, მეგი კობალაძე - მსახიობი და აქედან სამივე ერთდროულად ტექსტის ავტორებიც არიან, პერფორმანის დამდგმელებიც და ზოგ შემთხვავეში შემსრულებლებიც (მეგი კობალაძე, თამარ შუკაკიძე).

არსებობს ნაწარმოებები და არსებოენ პერსონაჟები, რომელებსაც ვაღმერთებთ, მაგრამ არ ვიცნობთ

„არსებობს ნაწარმოები და არსებობენ პერსონაჟები, რომლებსაც ვაღმერთებთ, თუმცა, არ ვიცნობთ...“ - ვკითხულობთ ახალი დრამის ფესტივალის 2019 წლის დასკვნითი წარმოდგენის ანოტაციაში. ეს იყო პირველი, შესაძლოა საწყენი, მაგრამ გულწრფელი და ობიექტური სიმართლე, რომელიც პაატა ციკოლიამ გვითხრა შრომითი რეზერვების სპორტულ დარბაზში შეკრებილ ფესტივალის მაყურებელს და რომელიც დღეს უჩვეულოდ მრავლად იყო შეფენილი სპორტული დარბაზის ამფითეატრზე.

გულწრფელობისა და გულახდილობის პერფორმანსი

ახალი დრამის ფესტივალში წელს პირველად მონაწილეობდა თამარ შუკაკიძე, თეატრმცოდნე, თუმცა არტისტული საზოგადოება მას პოეტად და პროზაიკოსად უფრო იცნობს. ამჯერად, ის ერთდროულად ავტორის, რეჟისორისა და შემსრულებლის სახით წარსდგა ფართო საზოგადოების წინაშე და ახალი დრამის ფესტივალზე მისი სადებიუტო საავტორო პერფორმანსი ვნახეთ სახელწოდებით „მეხსიერება“. თავიდანვე უნდა ვაღიაროთ, რომ პერფორმანსი, რომელიც მაყურებელმა იხილა მთლიანად თავსდებოდა ახალი დრამის ფესტივალის კონცეფციაში.

მეგი კობალაძის „ქაღალდის თამრო“

მეგი კობალაძემ მისი პიესა „ქაღალდის თამრო“ თავადვე, როგორც მსახიობმა და როგორც დამდგმელმა გააცნო მაყურებელს. წარმოდგენა, რომელიც უფრო მეტად თეატრალიზებული კითხვა იყო, ვიდრე სპექტაკლი, პერფორმანსის თანხლებით წარიმართა. შემოსაზღვრულ სცენაზე, ფაქტობრივად ერთ სიბრტყეზე ორი სამყარო ცოცხლობდა.

მორალისტების „მანიფესტი“

ლაშა ბუღაძის „მორალის“ თეატრალიზებულად წასაკითხად დრამატურგმა შემოქმედებითი გუნდი შეკრიბა. მსახიობებთან: ანი იმნაძესთან, ირაკლი გოგოლაძესთან, მარიამ ცქიფურიშვილთან და კახა გოგიძესთან ერთად ტექსტზე და მსახიობებთან რეჟისორმა და დრამატურგმა პაატა ციკოლიამ იმუშავა, რომელმაც მაყურებელს, ფაქტობრივად მზა სპექტაკლი შესთავაზა, თუმცა ამ დადგმაში დომინანტი მაინც ტექსტი იყო, რომელიც ბუნებრივობითა და უშუალობით გააცოცხლა მსახიობებმა. ლაშა ბუღაძის ტექსტი პაატა ციკოლიამ სათეატრო სიბრტყეზე გააცოცხლა და ჩვენს წინ ორმაგი სპექტაკლი გაათამაშა.

„შენ არ ხარ შენ, შენი ადგილი უკან, საშოშია!“

გრიგოლ ნოდიას საავტორო სპექტაკლში „ნოე“ ერთი მსახიობი შაკო მირიანაშვილი მონაწილეობს, რომლის თაობაში, მეორე არ მეგულება ისეთი „გიჟი“, რომელიც პროფესიისთვის, ყველაფერზე წამსვლელია, ალბათ, უფრო საკუთარი კაიფისთვის, რომლითაც ის ხშირად ახერხებს მაყურებელიც აკაიფოს. საქმე იმაშია, რომ გრიგოლ ნოდიას სპექტაკლში, რომლის ტექსტიც რეჟისორს ეკუთვნის, შაკო მირიანაშვილმა მოგვითხრო ჩოხატაურელი „გიჟის“ ნოეს ნამდვილი ისტორია არა მხოლოდ მხატვრული ხერხებით, არამედ უკიდურესი ნატურალიზმით, რათა მაყურებელს ბოლომდე შეეგრძნო ის ტკივილი, რასაც წარმოდგენის გმირი და მსახიობი განიცდიდა.

ალტერნატიული გზით ახლის შესაქმნელად

წარმოდგენის დაწყებამდე 25 მსახიობის მიერ ერთმანეთის პარალელურად წარმოთქმული ფრაზები ორკესტრის აწყობის ხმოვანებას მოგაგონებდათ. თითქმის სამი საათის განმავლობაში მაყურებელი ინტერესით ისმენდა 25 მიკროფონით 25 მსახიობის 25 ხმას. კომპოზიციაში „ბნელა და არ იცის, რომ ოთახში სხვებიც არიან“ ვიზუალი ნიველირებულია და მთავარი აქცენტი ხმაზეა გადატანილი (კომპოზიცია 25 ხმისთვის შეიქმნა), შესაბამისად მხატვრულ პროდუქტში დეკონსტრუირებულია სანახაობა, როგორც თეატრის მთავარი გამომსახველობითი ხერხი და მასთან ერთად კლასიკური, ტრადიციული პიესის ფორმა და სტრუქტურა.

მკვდარი სეზონის ცოცხალი შთაბეჭდილებები

ვიდრე ზაფხულის მკვდარი სეზონი მრავალმილიონიანი „ფორსაჟის“ ეპიზოდის გადაღების მოლოდინში ჩაივლის, ხოლო თეატრალური ფესტივალებით მაძღარი თბილისური შემოდგომა მაგი მარენის, ოსკარას კორშუნოვასის თუ კაროლინ კარლსონის სახელოვანი სახელებით შეიმოსება, მოკლედ გადავიმეოროთ და გავიხსენოთ განვლილი თეატრალური სეზონი.

ცხენი, ცხენი, ჩემს სამეფოს ერთ ცხენში ვაძლევ!

ლონდონის ქუჩებში ისეც აცხუნებს იორკის მზე, მხოლოდ ბრაკენბიური (ს. მარგალიტაშვილი) - ციხის უფროსი, ეს „უტყვი  მონა“ და ყველა საშინელებების თანამონაწილე რჩება იმ ქვეყანაზე და მუხლმოდრეკი ტირელი, რომელიც ისევ  აბარებს აღსარებას კარდინალ  ბორჩერის.

შედგა თუ არა არჩევანი სამეფო უბნის თეატრში?!

ისინი  ორნი  არიან ოთახში,  რომელშიც ძალით,  ვიღაცის  სურვილით  აღმოჩნდნენ, ცოტა  ნაცემებიც, შერაცყოფილნი. ოთახი ცარიელია, მასში მხოლოდ ერთი  შავი ყუთი  და შავი  გაფუჭებული ტელევიზორი დგას, ორი  კარი  მარჯვნივ ჯერ  კიდევ  ღიაა.  ერთმანეთს  გვანან და არც  გვანან. თითქმის ერთნაირად აცვით –  შავი შარვლები, შავი  ფეხსაცმელები, ქვედა ზოლიანი საცვლებიც  კი (რომელსაც გვიან  დავინახავთ) ერთნაირი აქვთ. ორივე  მაღალია,  გამხდარი,  ერთი  მათგანი სათვალეს  ატარებს,  რაც მას უფრო სოლოდურობას ანიჭებს. მათი არც სახელები და არც  გვარები ვიცით, არც  პროფესია და არცაა საჭირო.

დილა მშვიდობისა, ასდოლარიანო!

„დილა მშვიდობისა ასდოლარიანო“ ქეთი დოლიძის მიერ უკვე მეორედ იდგმება, ამჯერად რუსთავის თეატრში სულ სხვა შემადგენლობით. ათონელის თეატრში რამოდენიმე წლის წინ დადგმულ სპექტაკლში დაკავებულები იყვნენ ნანა ფაჩუაშვილი, ნინელი ჭანკვეტაძე, რამაზ იოსელიანი და ნუგზარ რუხაძე (ჟურნალისტი).

„ახლა კი დროა, ფარდა გახსნათ, ჩემო კარგებო“

წითლად გადაპენტილი უამრავი  ბალიში, დამთრგუნავი,  მაგრამ არაშემაწუხებელი  მუსიკალური  ფონი (მ. აფხაზავა), რომელიც  ვენებშიგამავალი სისხლის  პულსაციად ან გულის  ცემად აღიქვება (მხატვარი  ნ. კიტია).

მიზანთროპი, ჩაცკი და საზოგადოება

მოლიერის ეს პიესა იმთავითვე იწვევდა თანამედროვეთა გაოცებას - ალცესტი, ზოგადად და სავარაუდოდ ავტოპორტრეტული პერსონაჟი ამავდრიულად ტრაგიკულიცაა და ნევრასტენიულიც - (მიზანთროპი - კაცთმოძულე - ასოციალური). მაგრამ ამავე დროს  ჭკვიანი, გონიერი, თუ გნებავთ ინტელექტუალიც  კი. 

იპოვე შენი ბეშთერი...

მი­ხე­ილ თუ­მა­ნიშ­ვი­ლის სა­ხე­ლო­ბის თე­ატრს ახა­ლი სცე­ნუ­რი სივ­რ­ცე შე­ე­მა­ტა.

სა­დაც ად­რე სა­რე­პე­ტი­ციო დარ­ბა­ზი იყო, თე­ატ­რ­ში ახ­ლა­ხან ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი სა­რე­მონ­ტო სა­მუ­შა­ო­ე­ბის შემ­დეგ შე­საძ­ლე­ბე­ლი გახ­და მცი­რე სცე­ნის გახ­ს­ნა. "სცე­ნა" აქ პი­რო­ბი­თია, ვი­ნა­ი­დან, რო­გორც ასე­თი, ამ დარ­ბაზ­ში არ არ­სე­ბობს, თუმ­ცა ის სივ­რ­ცე, რო­მე­ლიც ჩვენ ახა­ლი სპექ­ტაკ­ლის დროს ვი­ხი­ლეთ, ნამ­დ­ვი­ლად სცე­ნუ­რია. თე­ატ­რ­მა ამ დარ­ბა­ზის გახ­ნი­სათ­ვის შე­არ­ჩია სა­რა რუ­ლის "სუფ­თა სახ­ლი".

უიმედოდ დარჩენილი ანგელოზმიტოვებული სამყარო

რამდენიმე წელია ლევან წულაძე თავად ქმნის საკუთარი სპექტაკლების დეკორაციას. მის დადგმებში მნიშვნელოვანი დატვირთვა ენიჭება  სცენოგრაფიას და განათებას. ლევან წულაძე სასცენო სივრცის ყოველ კუთხე-კუნჭულს ითვისებს და ამბიდან გამომდინარე მაყურებელს განწყობას უქმნის. განწყობისა თუ სხვადასხვა ასოციაციის გამომწვევია, აგრეთვე, მის მიერ  განათებული სასცენო სივრცეც.

ფეერიული ამბავი ბედკრულ სამშობლოზე

ფეერიული იგავი ჩვენს ბედკრულ სამშობლოზე და მასში მცხოვრებ ერთფეროვან მასად ქცეულ ხალხზე. რობერტ სტურუას რუსთაველის თეატრში, პოლიკარპე კაკაბაძის პიესესბის მიხედვით, დადგმული სპექტაკლი „ასულნი“, შეიძლება აღვიქვათ კიდევ ერთ გაფრთხილებად, კიდევ ერთ შემოძახილად გამოფხიზლებისაკენ.

კრეონის და ანტიგონეს არჩევანი

გაგა გოშაძემ თითქმის უცვლელად გადმოიტანა ანუის პიესა სცენაზე. მცირე კუპიურებს, რამდენიმე უმნიშვნელო მოქმედი პირის ამოგდებას (სამი მცველის მაგიერ ერთია, გაქრა კრეონის მსახურიც, სცენაზე არ ჩნდება კრეონის მეუღლე ევრიდეკე) თუ არ ჩავთვლით.

ამერიკული კინოკომედია და კინოდრამა უახლესი ქართული თეატრის სცენაზე

ბოლო რამდენიმე წელია, სათეატრო რეჟისორები ხშირად მიმართავენ ცნობილი ფილმების თეატრალური ვერსიების შექმნას. 2015 წ. ორი საინტერესო სპექტაკლი შეიქმნა ქუთაისისა და თბილისის თეატრების სცენებზე. აღსანიშნავია, რომ ორივე სპექტაკლი ამერიკული ფილმების თეატრალურ ადაპტაციას წარმოადგენს. ერთი მსუბუქი, კომედიური, გასართობი ჟანრის სპექტაკლია, მეორე კი დრამატული, ადამიანთა გაუსაძლისი ცხოვრების ამსახველი.

მარჯანიშვილის თეატრის სამი სპექტაკლი

დროთა განმავლობაში დაიშალა რეჟისორთა  ლიგაც: ლევან წულაძე ახლა მარჯანიშვილის თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელია, ავთანდილ ვარსიმაშვილი ა. გრიბოედოვის სახ. რუსული დრამატული თეატრის და  „თავისუფალი თეატრის“, გიორგი მარგველაშვილი წლების განვალობაში მ. თუმანიშვილის კინომსახიობთა თეატრს ხელმძღვანელობდა, დავით ანდრულაძე კი ს. ახმეტელის სახ. თეატრს, ახალა კი  „რკინის თეატრის“ სამხატვრო ხელმძღვანელია, ოთარ ეგაძემ ილიაუნის თეატრი შექმნა და აშ. 

პოლიკარპე კაკაბაძის კლასიკური პიესების სტურუასეული ინტერპრეტაციები

რობერტ სტურუას მიერ რუსთაველის თეატრში ქართული კლასიკური პიესების დადგმამ მეტ-ნაკლები წარმატება მოიპოვა. ყოველ შემთხვევაში, მეტად მწვავე დისკუსია გამოიწვია ჩვენს საზოგადოებაში. ამის მიზეზი, ალბათ, ის არის, რომ კლასიკური ნაწარმოებები რეჟისორმა სრულიად ახლებურად წაიკითხა და განხორციელა. ამჯერად შევეხები პოლიკარპე კაკაბაძის პიესების _ „ყვარყვარე თუთაბერი“ ~ და „სამი ასული“ _ სტურუასეულ ინტერპრეტაციებს. 

„ჩვენს დედებს, ბებიებს და მათ მეგობრებს...“

თავისუფალ თეატრში 17 იანვარს პრემიერა ითამაშეს. ”ვალსი ძილის წინ”-ასე ჰქვია სპექტაკლს, რომლის რეჟისორი და პიესის ავტორი ავთანდილ ვარსიმაშვილია.  მხატვარი- მირიან შველიძე. მოქმედება იწყება და ვითარდება ძველი საგრიმიოროს კედლებში. სცენის სიღრმეში, რამდენიმე,   სხვადასხვა ზომის მოძრავი სარკეა განთავსებული, კედლებზე ქართველ მსახიობთა ფოტოები კიდია-სესილია, ვერიკო, ეროსი, სოფიკო სერგო და სხვები.  

სიყვარულით პრინც ჰამლეტს

გურამ მაცხონაშვილი რეჟისორია. დღეს ქართულ თეატრალურ რეცენზიებში მოდურია ტერმინის “ახალი თაობის რეჟისორი” გამოყენება. ისე კი გურამზე ამბობენ, ამბიციური და უმადურიაო. ჰოდა, ადგა ესეც და დამოუკიდებელი პროექტი წამოიწყო. აქ შენ მცირე განმარტება დაგჭირდება, პრინცო. ჩვენ ვართ ქვეყანა, სადაც ბევრი მილიონი ლარი (ეროვნული ვალუტა) იხარჯება იმისათვის, რომ სახელმწიფო თეატრებში და ასეთი დაახლოებით ორმოცდაათია, დაიდგას ცუდი სპექტაკლები. მესმის, დაიბენი, მაგრამ ნამდვილად ასეა.

გათვლა

თამთა მელაშვილის მოთხრობა „გათვლა“, 2011 წელს ლიტერატურული პრემია „საბას“ გამარჯვებული გახდა. ეს არის  ამბავი ორი ცამეტი წლის გოგოზე და მათი თვალით დანახულ ომზე.

მეზუნია ჩიტები

ბოლო დროს ქართულ თეატრში ერთი ტენდენცია იკვეთება.  უმეტეს დრამატურგიულ ტექსტებსა და სპექტაკლებში სჭარბობს ეწ. „ექსპოზიციური“ ნაწილი.  ამ საფრთხეს თავი ვერ აარიდეს დიდმა რეჟისორებმაც: რ. სტურუას და ნ. შველიძის ბ. ბრეჰტის „დაკანონებული უკანონობა“, თ. ჩხეიძის ბრაიან ფრინის „თარგმანებში“  წარმოდგენის ეს ნაწილები იმდენად გრძელია, რომ აგდებს სპექტაკლის საერთო რიტმს, ახანგრძლივებს მის მიმდინარეობას, მოსაწყენს ხდის შესავალ ნაწილს, ვნებს აღქმის მთლიანობას.

ვინ მოკლა ტრეპლოვი?

ვინ მოკლა ტრეპლოვი?
გიორგი ყაჯრიშვილი
ახმეტელის თეატრში დადგმულმა „თოლიამ“ შეგვახსენა, რომ არსებობს მუდმივი თემები, მუდმივი პრობლემები და  უკვდავი დრამატურგია. ა. ჩეხოვის ნაწარმოების მიხედვით ბორის აკუნინის მიერ შექმნილი პიესა პირველად იდგმება საქართველოში, რომელიც ერთდროულად გვაბრუნებს მისი პერსონაჟების განცდებთან და ახლებური კუთხით გვიჩვენებს იმ მოვლენებს, რომელიც სორინის სახლში განვითარდა.

ორი განსხვევბული სპექტაკლი თუმანიშვილის თეატრში

2013 წლის მიწურულს მიხეილ თუმანიშვილის სახელობის კინომსახიობთა თეტრმა ორი ახალი სპეტაკლიშესთავაზამაყურებელს. თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელმა ქეთი დოლიძემ ინგა გარუჩავას და პეტრე ხოტიანოვსკის - „Andergraund ან რამდენიმე სიზმარი ბედნიერ ცხოვრებაზე“ - დადგა, ხოლო კოტე მირიანაშვილმა ნოდარ დუმბაძის რამდენიმე მოთხრობაგაასცენიურა და სახელწოდებით - „ჩიტის მოტანილი ამბავი“ -გააცოცხლა სცენაზე.

ზღაპარი იგი მათრობს და მხიბლავს

დრამატული ნაწარმოებში -  ნადეჟდა პტუშკინას პიესის ინსცენირება (ავტორი ავთანდილ ვარსიმაშვილი) „ზღაპარი იგი მათრობს და მხიბლავს“ ამბავი ძალიან ბანალურია და სიმართლე უნდა ითქვას ბევრი სხვადასხვა ნაწარმოების გავლენას განიცდის - თუნდაც ე. რიაზანოვის „ბედის ირონიას, ანუ გაამოთ“. 

შექსპირის თანამედროვე ინტერპრეტაციები უახლეს დადგმებ

დღესდღეობით წარმოუდგენელია ქართული თეატრის ისტორია შექსპირის დრამატურგიის გარეშე. საქართველოში შექსპირი მეცხრამეტე საუკუნის პირველი ნახევრიდანაა ცნობილი, მისი პოპულარობა კი უშუალოდ არის დაკავშირებული ქართული თეატრალური კულტურის ზრდასთან. საქართველოში შექსპირის პოპულარიზაციაში დიდი წვლილი მიუძღვით ილია ჭავჭავაძეს  და ივანე მაჩაბელს. 

ხრამუნა

ფოთის ვ. გუნიას სახ. თეატრში მიწვეული რეჟისორის პაატა ციკოლიას არჩევანი შეჩერდა (და თუ სწორად მახსოვს  მთარგმნელმა ქეთი კვანტალიანმა სწორედ პაატა ციკოლიას თხოვნით თარგმნა ეს ნაწარმოები) ისმენე რიზეს პიესაზე „ხორციჭამია ღმერთი“ 

ძალაუფლება, სიყვარული და ჟოლოიანი ფუნთუშები მარჯანიშვილის თეატრში

ლევან წულაძემ მარჯანიშვილის თეატრში განხორციელებისას პიესაში ცვლილებები შეიტანა. პიესაში ორი გმირია და ორივე მამაკაცია. რეჟისორმა ცენზორის პერსონაჟი ქალად აქცია. ამით კიდევ უფრო გაამძაფრა მათი დაახლოების საბაბი.

შექსპირის „ქარიშხალი“ სტურუას ავანგარდული ინტერპრეტაციით

2012 წლის დეკემბრის თვეში თბილისს საგასტროლოდ ეწვია მოსკოვის თეატრი Et Cetera ალექსანდრე კალიაგინის ხელმძღვანელობით

„მარია კალასი“ თეატრ-ფაბრიკაში

თბილისში, კიდევ ერთი, ახალი სათეატრო სივრცე შეიქმნა _ თეატრი „ფაბრიკა“. თეატრი და მასთან არსებული საგამოფენო დარბაზი ყოფილი აბრეშუმის ფაბრიკის ტერიტორიაზე განთავსდა. 

რა გვსურს, რა გვინდა, რა გაგვაჩნია...

შოთა რუსთაველის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო უნივერსიტეტის წინასადიპლომო სპექტაკლი „სამი და“, ჩემთვის, როგორც თეატრის კრიტიკოსისათვის, ჩეხოვის დრამატურგიით კიდევ ერთხელ აღფრთოვანების, უფრო ღრმად ჩაწვდომის, თუ გნებავთ, აღმოჩენის ტოლფასი გახლდათ.

ჟლეტის ღმერთი

პიესაშიც და სპექტაკლშიც პერსონაჟთა სახეები, მოვლეთა რიგი  მწყობრ რიტმში ვითარდება და რამდენიმე საკვანძო გადასვლებით არის აწყობილი.  

მშობელთა კრება

თანამედროვე ადამიანები ქვეყანაში განვითარებული საბაზრო ეკონომიკის შვილები ვართ, რომელთაც შრომით ბაზარზე არსებული მაღალი კონკურენცია ყოველდღიურად თამაშის ახალ წესებს გვთავაზობს. ამ თამაშის წესებმა ყველაზე მთავარი - პიროვნების ნიველირება მოახდინა, რასაც, ხშირად, გულგრილობამდე მივყავართ, რომელიც არის სხვისი თავისუფლების უარყოფა უგულებელყოფის სახით, იგი არის სიბრმავე სხვის მიმართ.

„სამანიშვილის დედინაცვალი“ თუ „სამანიშვილის დედი(ს)ნაცვალი“?!

თეატრალურ სამყაროში, არსებობენ რეჟისორები, რომელთა შემოქმედებით მაყურებელი არაა განებივრებული. სწორედ, მათ რიცხვს მიეკუთვნება რეჟისორი გიორგი მარგველაშვილი, რომლის თითოეული წარმოდგენა თეატრის მოყვარულთა თუ სპეციალისტთა იმ მაყურებელს ეკუთვნის, ვინც ეძებს არა მხოლოდ თემის პრობლემასა და სათქმელს, არამედ ფორმათა სიახლეს, გემოვნებას და ინტელექტს, 

De Profundus Calamari 

რეჟისორმა კი, თავის მხრივ, მოვლენების განვითარებისას სწორად დასმული აქცენტებით, სცენოგრაფიითა თუ მუსიკალური გაფორმებით ფსიქო-ინტელექტუალური სპექტაკლი ”გამოძერწა”

რაც დედებს უნდათ

დავით საყვარელიძე „რუსთაველში“ ცხადი, გასაგები და რაღაცნაირი, სიმსუყეგამოცლილი და არაფერწერულად მსუბუქი რეჟისურით დაბრუნდა.

მთავარი ფილოსოფიაა...

მარჯანიშვილის თეატრმა, შესაძლოა რუსთაველის თეატრალური სარდაფის ნოსტალგიით, ახალი თეატრალური სივრცე გახსნა, რომელსაც ლოგიკურად და მარტივად   „ახალი სცენა“  უწოდა და პრემიერაზე მსოფლიო თეატრის შედევრი ჟან–ბატისტ მოლიერის „ტარტიუფი, ანუ ფარისეველი“ წარმოადგინა (რეჟ. ლევან წულაძე). 

ბათუმის თეატრი - ადამიანებზე, სიკვდილ-სიცოცხლესა და დემონებზე

„ახალი სცენა“  მცირე ზომისა და სპეციფიკური პროექტირებიდან გამომდინარე, მხოლოდ  კამერულ, რანდენიმეპერსონაჟიან და არამასობრივი სცენების შემცველი პიესების დადგმას იტანს.

არა, არაფერს ვნანობ

ინო სადღობელაშვილის პიესა „პიაფი“ კი მისი სიცოცხლის უკანასკნელ დღეებს ასახავს, რომელიც მან პარიზიდან მოშორებით ნიცაში გაატარა. პიესის ავტორი როგორც სჩანს იზიარებს გავრცელებულ ვერსია იმის თაობაზე, რომ ედიტსა და მის ნახევარდას სიმონ ბერტროს დაძაბული ურთიერთობა ჰქონდათ.

დემონები

მიშა  ჩარკვიანმა კვლავ დაუბრუნდა „სამეფო უბნის“ თეატრს და  სპექტაკლი „დემონები“ (პიესის ავტორი შვედი პოეტი და დრამატურგი ლარს ნურენი) განახორციელა.  

უცხოობაში...

თითქოსდა მშვიდი სახლი: ძველებური კარადებით, ბუფეტებით, ქარვისფერი ქვიშით ნოხივით მოფენილი სცენა - სიმყუდროვის, ბედნიერების და უდარდელი ცხოვრების მომასწავებელი უნდა იყოს, მაგრამ უკანა კედლის პანო - მოქრუშული შავღრუბლიანი, ავდარმომასწავებელი ცა უბედურების მოტანის მანიშნებელი

აურზაური ეფესოში

ამ სპექტაკლში შექსპირი ყველგანაა - იატაკზე,  შემსრულებელთა კოსტუმებზე მოხატული, ზონგებში „ოი, უილიამ, უილიამ!“ და რასაკვირველია იმ ბრწყინვალე ტექსტებში, რომელიც სცენიდან გვესმის.

რანევსკაია „ათი წლის შემდეგ“

ა. გრიბოედოვის თეატრის მცირე სცენაზე რეჟისორმა ანდრო ენუქიძემ  ა. ჩეხოვის საიუბილეოდ განახორციელა მისი „ალუბლის ბაღი“ და რანევსკაიას როლში მსახიობი გურანდა გაბუნია მოიწვია.

ეზოში ავი ძაღლია

დამდგმელი რეჟისორი ცდილობს დაგვანახოს რომ მიუხედავად მრავალგზის ტრანსფორმაციისა, უმეტესწილად ადამიანები ხასიათითა და ბუნებით ისეთივენი რჩებიან, როგორებიც  იყვნენ მიუხედავად ფორმაციისა და წყობისა, რომელშიაც არსებობენ და ცხოვრობენ. თავისუფალი აზროვნების პიროვნების ჩამოყალიბება რთული და ხანგრძლივი ეტაპია რაც თაობათა ცვლას მოითხოვს. 

„ტკბილი“ სკოლა დაუვიწყარი ტუალეტით

თუ ზომაზე მეტად ჩავუღმავდებით, აღმოვაჩენთ, რომ ყველა ჩვენგანს მეხსიერებაში საგანგებოდ გამოკეტილი „ტუალეტი“ აქვს, რომელიც არამხოლოდ საამოდ მოსაგონებელ სასკოლო შარდის სუნად ყარს.

„უნდა გამოვსწორდე“

ნიკა ჩხაიძის დონ ჟუანი სულაც არა ცბიერი და გაიძვერა, იგი რომანტიკოსი გმირია, რაინდი, უფრო გზააბნეული იმ ლაბირინთებში, რომელიც თვითონვე შექმნა.  

ჟენე გვწყურია ჩვენ პირდაპირი

მოახლეები პირველად იდგმება საქართველოში და იმედია, ჟენეს პიესა და საერთოდ, მისი დრამატურგია ახალგაზრდა რეჟისორების პროვოცირებას მაინც შეძლებს, რაც ფრანგი ავტორის სხვა პიესების დადგმებში გამოიხატება.

„და რაც აქ ნახეთ, სიზმარი იყო“

სიახლე, რაც თავისთავად უნდა სდევდეს მრავალჯერ დადგმულ პიესას, ის რაც მხოლოდ ამ შემთხვევაში  ხდის  წარმოდგენილ სპექტაკლს საინტერესოდ და მნიშვნელოვანად,  სათაურშივე გამოიკვეთა „(შუა) ზაფხული ღამის სიზმარი“ (ადაპტაციის ავტორი  მ. ანთაძე).

Welcome To Georgia

„კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება საქართველოში“ - ეს არის ქართულ/ინგლისურ ენოვანი რომანტიული მუსიკალური კომედია ორ მოქმედებად საქართველოს შესახებ, რომლის პრემიერა თბილისის ვასო აბაშიძის სახელობის მუსიკალური კომედიისა და დრამის პროფესიულ სახელმწიფო  თეატრში 2018 წლის 12 მარტს შედგა.

Welcome To Georgia

რაღაც მომენტში გეჩვენებათ, რომ პიესა აგატა კრისტის დეტექტივს ემსგავსება, თუმცა სპექტაკლის ბოლომდე გაურკვეველი რჩება, ვინ ააფეთქა ოფისის საწყობი, რომელსაც მსხვერპლი მოჰყვა.

ელექტრიკოსი

და ბოლოს: ჩვენ  მაყურებლები ვხვდებით, რატომ მოგვიწვიეს კაფე-ბარში და რატომ გაითამაშეს ასეთ გარემოში  ეს წარმოდგენა:

„ხომ ხედავთ, როგორ შეიცვალა როლები. ახლა თქვენ ზიხართ ბნელში, მე კი სადაც მინდა, იქ ვანთებ შუქს და თვითონ ვდგები სინათლეში, სადაც მომინდება და როცა მომეპრიანება!

ისევ პიროვნების და საზოგადოების შესახებ

სპექტაკლის რეჟისორი ნიკა ჩიკვაიძე უცვლელად  ტოვებს დრამატურგის მიერ დასმულ პრობლემებს - გვიჩვენებს გაკოტრებულ ადამიანებს, რომლებიც საკუთარი ქალიშვილების ხეირიანად გათხოვებით ცდილობენ თავის გადარჩენას;

2016 წლის მიმოხილვა

მინდა, რომ ოპონირება გავუწიო ბატონ მერაბ გეგიას. ჩვენ ასე მოვილაპარაკეთ, რომ თუ ჩვენი აზრები არ დაემთხვეოდა, ამის შესახებ ხმამაღლა, ტრიბუნიდან განგვეცხადებინა.

არიან თუ არა „წმინდა ურჩხულები“ მართლა ურჩხულები?

ლევან წულაძის ახალი სპექტაკლი ჟან კოკტოს „წმინდა ურჩხულების“ მოტივებზე შექმნილი მარჯანიშვილის სახ. თეატრში ვარსკვლავურ-ბენეფისურია. პიესის შერჩევა და ადაპტაცია მორგებულია მთავარი როლის შემსრულებელზე - გურანდა გაბუნიაზე.

ხარმსის აბსურდი ილიაუნის თეატრშ

ილიაუნის თეატრი კიდევ ერთ სიახლეს სთავაზობს მაყურებელს - სპექტაკლის დაწყებამდე ჯაზური მუსიკის საღამოებს. სრულიად შემთხვევით მეც მოვხვდი ასეთ საღამოზე, როდესაც თეატრში ოთარ ეგაძის მიერ დადგმული „ხარმსის“ სანახავად მივედი.

„გამშორდი, წყეულო ლაქავ, გამშორდი მეთქი“ ანუ პრემიერა ბათუმის ილია ჭავჭავაძის სახელობის დრამატულ თეატრში

არავინ იფიქროს, რომ წერილის სათაური ზოგადად თეატრს ან კონკრეტულად ბათუმის თეატრის პრემიერას გულისხმობს. თეატრიც ძალიან მიყვარს და ბათუმის თეატრის სპექტაკლსაც (რეჟ. ანდრო ენუქიძე, თარგმ. ლილი ფოფხაძე, რობერტ სტურუა)  დიდი ინტერესით ვუყურე.

„ადამიანი-ორკესტრი?!“

ამ წერილის დაწერა დაბა გონიოში გადავწყვიტე.კრიტიკულ სტატიებს უკვე კარგა ხანია, აღარ ვწერ. პროფესიით თეატრმცოდნე ვარ (არ მიყვარს ეს ტერმინი, მგონი, საბჭოთა კავშირის პერიოდში რუსეთიდან შემოვიდა). თეატრმცოდნე, მუსიკათმცოდნე, ხელოვნებათმცოდნე, ლიტერატურათმცოდნე... და ა.შ.,

ქორეო-დრამაში გამოხატული ჩეხოვის „სამი დის“ მარტოსულობა

კოტე ფურცელაძის სპექტაკლში მუსიკისა და დრამის სახელმწიფო თეატრის დრამატული მსახიობები მონაწილეობენ. აქვე აღვნიშნავ, რომ „სამი და“, ამ თეატრის დასთან ერთად, კოტე ფურცელაძის მეორე ნამუშევარია.

ტკივილის ფასი და წინააღმდეგობის დიდი ძალა

დრამატულ თეატრში ვერბალური თეატრის ხერხებით გაკეთებული არავერბალური სპექტაკლი, რომელშიც რეჟისორი მხოლოდ ქმედებას, ჟესტს, პლასტიკას, ქორეოგრაფიას იყენებს. სიჩუმე არ არის, მაგრამ არ არის სიტყვა.

ყველაფერი აზრს კარგავს, თუ არა გყავს ის, ვინც მოქმედებს

რა აღელვებს და აწუხებს  თანამედროვე ადამიანს, რა არის მისი მთავარი და უპირველესი სატკივარი; რას ფიქრობს აწმყოსა და მომავალზე, ისევე და იგივეს, როგორც და რასაც ადრე ფიქრობდა?

გიორგი თავაძის რეჟისორული პარტიტურა მატეი ვიშნეკის პიესისთვის

მარჯანიშვილის თეატრის ახალ სცენაზე 15 ნოემბერს კიდევ ერთი პრემიერა შედგა. გიორგი თავაძემ მაყურებელს რუმინელი დრამატურგის მეტეი ვიშნეკის პიესა „რა ვუყოთ ამ ჩელოს” წარმოუდგინა.

რატი კობეშავიძის „კრეპის უკანასკნელი ფირი“

სემუელ ბეკეტის პიესა “კრეპის უკანასკნელი ფირი” მეტად ავტობიოგრაფიული მგონია, ავტობიოგრაფიული არა იმდენად ფაქტების დამთხვევით, არამედ იმ ტკივილის, თანაგრძნობის სიმძიმისა და ყოფიერების აუტანლობის მძაფრი შეგრძნებით, რომელიც ბეკეტს სულ დაჰყვებოდა. რაც სწორედ ამ სამგვერდიან პიესაშია ჩატეული.

ქალბატონები

სამეფო უბნის თეატრში ჟან ჟენეს პიესის “მოახლეები” პრემიერა გაიმართა (რეჟ. Nნიკა თავაძე). ჩემი წერილის სათაურით სპექტაკლის სათაურის გადამღერება ან შეცვლა არც მიფიქრია.

მოხუცი ჯამბაზები

ნიკა წულუკიძის წიგნი „მოხუცი ჯამბაზები“

რობერტ სტურუას „ჰამლეტი“

რობერტ სტურუამ და ლილი ფოფხაძემ ერთად ახალი თარგმანი შეასრულეს, რომელიც მოკლებულია ყოველგვარ პათეტიკასა თუ ზეამაღლებულ სტილს.

შენ უნდა იყო ბალიშის კაცუნა!

ვფიქრობ, იმის თქმის აუცილებლობაც აღარაა, რომ დავით დოიაშვილია რეჟისორი, რომელსაც ყოველთვის ელოდებიან (და არა მხოლოდ საქართველოში) და ყოველთვის აინტერესებთ - რას აკეთებს, რა მოიგონა, გამოიგონა რა და როგორ გააკეთა. ეს ინტერესიც უკვე (დიდი ხანია) „დაიმსახურა“.

სპექტაკლი მშობლებს შვილების აღზრდის სახელმძღვანელოდ

„1945“-ასე ქვია ნიკოლოზ საბაშვილის ახალ სპექტაკლს, რომლის საპრემიერო ჩვენებები მოზარდ მაყურებელთა თეატრის ექსპერიმენტულ სცენაზე შედგა. წარმოდგენა თავისი ფორმით და შინაარსით ექსპერიმენტულია. ჩვენში ეს ფორმა ჯერ კიდევ ექსპერიმენტულად ითვლება, თორემ ევროპულ თეატრში, უკვე კარგად აღიარებული, აპრობირებული და ლამის თანამედროვე ევროპული თეატრის მემკვიდრეობადქცეული კლასიკური ფორმაა.

„სულიერი სიცარიელის“ გარდაუვალი შეგრძნება

გოჩა კაპანაძემ და მანანა გეგეჭკორმა „გუშინდელნი“ ტრაგი-ფარსად აქციეს. ცვლილება სათაურშივეა, სპექტაკლის სახელწოდებაა „გუშინდელნი???“. სამი მოქმედება ორ მოქმედებამდეა დაყვანილი.

ალტონელი განდეგილები

ხელი მოკიდო ეგზისტენციალისტი ფილოსოფოსის ჟან-პოლ სარტრის პიესას „ალტონელი განდეგილები“, ნამდვილად თამამი ნაბიჯია და ჩემთვის სასიხარულო. რეჟისორმა ვანო ხუციშვილმა მძიმე თემა წამოჭრა თავისუფალი თეატრის სცენაზე და თავის კოლექტივთან ერთად ძალიან საინტერესო სპექტაკლი შემოგვთავაზა.

ამბავი ერთი მკვლელისა

მოძრაობის თეატრს აქვს ის სიმყუდროვე, რასაც ბევრ სხვა თეატრში ვერ შეხვდებით. აქ გაგიჭირდებათ ცარიელი სივრცის მოძებნა. უამრავი ნივთი, დარბაზში შესვლამდე, დროში მოგზაურობის განწყობას გიქმნით.
პატრიკ ზიუსკინდის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი რომანის „სუნამოს“  ეკრანიზაცია მოხდა 2006 წელს (რეჟისორი ტომ ტიკვერი), რამაც უფრო პოპულარული გახადა ნაწარმოები. იოსებ ბაკურაძემ ქართველ მაყურებელს შესთავაზა სცენური ვერსია - „ამბავი ერთი მკვლელისა“, რომლის პრემიერა 2017 წლის 12 ნოემბერს შედგა მოძრაობის თეატრში.

ღვთაებრივი კომედია

ღია რეპეტიცია

რეჟისორი იოსებ ბაკურაძე გვიწვევს თავისი სპექტაკლის ღია რეპეტიციაზე. რთული და სარისკოა პრემიერამდე მაყურებელს და მით უფრო, კრიტიკოსებს აჩვენო შენი ჩანაფიქრი. ასეთ დროს ყოველთვის მოსალოდნელია აუდიტორიის განწყობამ ჩაგიშალოს ნაფიქრი. ყველაზე რთული გამოცდა მსახიობებს აქვთ ჩასაბარებელი. 

არჩევანი მე!

დღეს ქართულ თეატრში რეჟისორების რამდენიმე თაობა საქმიანობს. ზოგი ძველი და „აპრობირებული“ მეთოდების, საკუთარი ხელწერისა და აზროვნების ფორმის ერთგული რჩება და მათ ჩარჩოებში მოქმედებს. ზოგი - მათ გამოცდილებას იზიარებს, იყენებს და საინტერესოდ აგებს საკუთარს. ტრადიციას ინარჩუნებს.