მაკა (მარინე) ვასაძე

ვინ არის უცნობი და რას ირჩევს ადამიანი - მოქალაქე?

(შმიტის „სტუმარი“ ქალაქის თეატრში)

 

ერიკ ემანუელ შმიტის მრავალფეროვანი შემოქმედება ქართველი მკითხველისა თუ მაყურებლისთვის კარგადაა ცნობილი. თანამედროვე ფრანკო-ბელგიელი ფილოსოფოსის, დრამატურგის, პროზაიკოსის, რეჟისორის დრამატურგიული თუ პროზაული ნაწარმოებები დღეს უკვე 48 ენაზეა თარგმნილი, ხოლო მის პიესები ხშირად იდგმება მსოფლიო თეატრების ფიცარნაგებზე (50-ზე მეტ ქვეყანაში), მათ შორის საქართველოში. შმიტი ბევრს მოგზაურობს, 2018 წლის მიწურულს, ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობისა და საქართველოში ფრანგული ინსტიტუტის ინიციატივით,  თბილისში იმყოფებოდა მკითხველთან შესახვედრად. ქართულ ენაზე მისი არაერთი ნაწარმოებია თარგმნილი: „ოსკარი და ვარდისფერი ქალბატონი“, „პილატეს სახარება“ „ნოეს შვილი“, „ბატონი იბრაჰიმი და ყურანის ყვავილები“, „კაცი, რომელიც სახეებს მიღმა ხედავდა“, „გამოჯანმრთელება“, „ორი მამაკაცი ბრიუსელიდან“, „ულისე ბაღდადიდან“ და სხვ. თუ არ ვცდები, საქართველოში მისი სამი  პიესა დაიდგა: „ოსკარი და ვარდისფერი ქალბატონი“,  „სტუმარი“ და „იდუმალი ვარიაციები“. „სტუმარი“ - 2008 წელს გოშა გორგოშაძემ  რუსთაველის ეროვნულ თეატრში განახორციელა, 2013 წელს ლევან ბიბილეიშვილმა იგივე პიესა ქუთაისის მესხიშვილის სახელობის დრამატულ თეატრში დადგა.  2012 წელს „ოსკარი და ვარდისფერი ქალბატონის“ - მიხედვით მამუკა ტყემალაძემ მუსიკისა და დრამის თეატრში (ახალი თეატრი) შექმნა სანახაობა, რომელსაც „წერილები ღმერთს“ უწოდა“, ვისაც სპექტაკლი ნანახი აქვს კარგად ემახსოვრება  ნინელი ჭანკვეტაძის და კახა კინწურაშვილის დუეტი, სამსახიობო ოსტატობით შექმნილ სახეები;  იმავე ნაწარმოების მიხედვით,  ელენე მაცხონაშვილმა გორში   2019 წელს შერეული ტიპის წარმოდგენა (თოჯინები და მსახიობები) დადგა,  2024 წელს კი ნატალია გალოგრემ ინკლუზიურ დასთან -  „ცხოვრება მშვენიერია“ შშმ პირთა მონაწილეობით განახორციელა. 2021 წელს, მარჯანიშვილის თეატრში მაყურებელმა მაესტრო თემურ ჩხეიძის ინტერპრეტირებული „იდუმალი ვარიაციები“  იხილა - გია ბურჯანიძის და ალეკო მახარობლიშვილის ფსიქოლოგიური ნიუანსებით, სამსახიობო ოსტატობით შექმნილი პერსონაჟი-სახეებით. მოკლედ, ერიკ ემანუელ შმიტის დრამატურგიას საქართველოშიც ხშირად მიმართავენ სხვადასხვა თაობის რეჟისორები.

​

მაინც რით არის გამოწვეული შმიტის დრამატურგიისადმი ასეთი ინტერესი? ერთ-ერთ  ინტერვიუში კითხვაზე, რას ნიშნავს მისთვის კარგად გაკეთებული პიესა, შმიტმა უპასუხა - პიესა, რომლის შინაარსი და ფორმა ერთიანია და სარტრმა სწორად აღნიშნა, რომ ტექნოლოგია მეტაფიზიკურია. მე კი დავამატებდი, რომ მისი ნაწარმოებების კითხვისას, დრამატურგიულის თუ პროზაულის, გრძნობ ავტორის სიყვარულს ადამიანისადმი, სამყაროსადმი, გრძნობ რამდენად ჰუმანურია შემოქმედი.

​

„სტუმარი“ შმიტის რიგით მეორე პიესაა (1994 წ.), რომელმაც ავტორს საერთაშორისო აღიარება, მოლიერის სამი პრემია და ფრანგული თეატრის აკადემიის გარნ-პრი მოუტანა.  ერთმოქმედებიან დრამაში ოთხი პერსონაჟია: ზიგმუნდ ფროიდი, ანა ფროიდი -ზიგმუნდის ქალიშვილი, ნაცისტი და უცნობი. ზოგადად, შმიტი, ნაწარმოების იდეის, სათქმელის, პრობლემის წარმოსაჩენად ხშირად მიმართავს ხოლმე ისტორიულ პერსონაჟებს: დენი დიდრო (რომლის შესახებაც სადოქტორო დისერტაცია აქვს დაცული - „დიდრო და მეტაფიზიკა“ Diderot et la métaphysique), ფრედერიკ ლემეტრი (მე-19 ს. ცნობილი ფრანგი მსახიობი),  ზიგმუნდ ფროიდი... როგორც ავტორი ამბობს, მის ნაწარმოებებში მოქმედი ისტორიული პერსონაჟები კონკრეტული პიროვნებები კი არა, არამედ არქეტიპები, უნივერსალური მოდელები არიან, რომლებიც საშუალებას აძლევენ შექმნას განსაზღვრული ინტრიგა ისტორიულ კონტექსტში. მას, მითების ინტერპრეტატორი ძველი ბერძენი დრამატურგებივით, მითოლოგია აინტერესებს, აინტერესებს გენიოსების ცხოვრება ჩვეულებრივი ადამიანების მსგავსად გაანალიზოს  და გაუგოს მათ.

​

პიესის - „სტუმარი“ - მოქმედება ვენაში, დოქტორ ზიგმუნდ ფროიდის კაბინეტში, რამდენიმე საათის (ერთი ღამის) განმავლობაში, ვითარდება. დრამატურგს რემარკაში დრო ზუსტად აქვს მითითებული 1938 წელი, ნაციონალ-სოციალისტების მიერ ვენის ოკუპაცია. ხანდაზმულ, ყელის კიბოთი დაავადებულ ზიგმუნდ ფროიდს, ისევე როგორც მის ქალიშვილს - ანას, უჭირს ნაციზმის აღზევებასთან შეგუება. ანა გესტაპოს ოფიცერს დაკითხვაზე მიჰყავს. ფროიდი მარტო რჩება. ქალიშვილის გესტაპოში წაყვანით გამოწვეული შფოთის და შიშის მომენტში მას უცნობი გამოეცხადება, უფრო სწორად მის კაბინეტში შემოდის და ეკითხება: „გსურთ საუბარი?“ ვინ არის ეს იდუმალი თანამოსაუბრე - ღმერთი? რომელიც დიალოგისთვის ანტაგონისტს ეძებდა და აღიარებს, რომ არაფერია უფრო მოსაწყენი, ვიდრე თანამოაზრეებთან (მორწმუნეებთან) საუბარი. თანდათანობით, პიესის მოვლენათა რიგი, ფროიდის ეჭვებსა და მის სურვილზე - დაიჯეროს, რომ უცხო ღმერთია, გარშემო იგება. ფროიდი გულს გადაუხსნის თანამოსაუბრეს, უსვამს კითხვებს, რომლებსაც ღმერთს დაუსვამდა. რა სურს უთხრას და სთხოვს უფალს მეცნიერმა, ებრაელმა, აგნოსტიკოსმა, ათეისტმა?. რა ეჭვებს უჩენს დიდ მოაზროვნეს სამყაროში მიმდინარე კატაკლიზმები? მეცნიერს, რომელიც ამბობდა: კაცობრიობას, თავისი ისტორიული განვითარების მანძილზე,  სამჯერ „ჩასცხეს“ საშინელი ლახვარი. პირველად  კოპერნიკმა როცა გამოაცხადა - დედამიწა უზარმაზარ კოსმოსში არსებული პატარა პლანეტააო, მეორედ დარვინის თეორიამ, რომელიც ამტკიცებს - ადამიანი ევოლუციური განვითარების შედეგია და მაიმუნისგან წარმოიშვა, მესამედ კი კაცობრიობას ლახვარი ჩემმა თეორიამ ჩასცხოო. ქალიშვილის დაბრუნება ფროიდსა და მის სტუმარს შორის დიალოგს წყვეტს - უცნობი მიდის. ვინ იყო იგი სინამდვილეში? ფსიქიატრიული საავადმყოფოდან გამოქცეული ვალტერ ობერსი, მსახიობი, თუ ჯერ არ დაბადებული მსახიობის სხეულით გამოცხადებული ღმერთი? ამ კითხვას ავტორი ღიად ტოვებს, მასზე პასუხი მკითხველისა თუ მაყურებლის გადასაწყვეტია.

​

ჩვენს ქვეყანაში განვითარებული ცნობილი მოვლენების საპროტესტოდ 100 დღიანი გაფიცვის შემდეგ თეატრებმა (ძირითადად კერძო) განაახლეს სპექტაკლების თამაში. რა თქმა უნდა, თეატრები ისევ გააპროტესტებენ საქართველოში დიქტატურის დამყარების მცდელობას, ადამიანის უფლებებისა და თავისუფლებების დარღვევას, საკუთარი მოქალაქეების ტერორს, მოითხოვენ რეჟიმის მიერ დატყვევებული ახალგაზრდების გათავისუფლებას და სათქმელს თავიანთ შემოქმედებაში ასახავენ, რაც ვფიქრობ, სწორი გადაწყვეტილებაა. თეატრი - სახელოვნებო დარგებს შორის ყველაზე ცოცხალი ხელოვნებაა, რომელიც მაყურებელთან უკუკავშირს ამყარებს.

​

ქალაქის თეატრი - ორი პრემიერით დაუბრუნდა მაყურებელს: თინათინ წულაძის და გიორგი ტორიაშვილის ქორეოგრაფიული სპექტაკლით - „ოჯახი“, აპრილის ბოლოს კი კოკო როინიშვილმა და რატი ლაბაძემ შმიტის „სტუმრის“ ერთ-ერთი საინტერესო ინტერპრეტაცია შექმნეს. რეჟისორები პიესის დრამატურგიულ სტრუქტურას არ არღვევენ და თითქმის უცვლელად მიჰყვებიან ავტორისეულ სიუჟეტს, ფაბულას, იდეას, პრობლემატიკას, ტექსტს.

ბარბარა ასლამაზის მიერ შექმნილი სცენოგრაფია და პერსონაჟთა კოსტიუმები მე-20 საუკუნის 40-იანი წლების ატმოსფეროს ქმნის, ამასთანავე მხატვარმა ავტორისეული რემარკებიც გათვალისწინა.  კაბინეტის დეკორაცია მინიმალური რეკვიზიტით აღჭურვა: საწერი მაგიდა, ტორშერი, იატაკზე დაფენილი ხალიჩა, ტახტი პაციენტებისთვის, წიგნების თაროები, რამდენიმე სკამი და სავარძელი, ერთ-ერთ თაროზე ძველი ბერძენი მოქანდაკის პრაქსიტელეს აფროდიტეს მსგავსი თავია მოთავსებული. აფროდიტეს თავს რეჟისორებმა და მხატვარმა იუმორნარევი სიმბოლურ დატვირთვა მიანიჭეს - თავის ზედა ნაწილი იხსნება - ცნობილი ფსიქიატრი ხომ ადამიანთა „ტვინებში იქექებოდა“ და ამასთანავე ყოფითი დანიშნულებაც მიანიჭეს - ფროიდი „თავში“ დანაზოგს ინახავს. კედლებზე შპალერის მსგავსი მუქი ყავისფერი ფარდებია ჩამოფარებული. ზოგადად, სცენოგრაფიასა და კოსტიუმებში ყავისფერი, ჩაჟამებული ფერი სჭარბობს. ბარბარა ასლამაზის მიერ სპექტაკლისთვის შექმნილი მხატვრობა ნაციონალ-სოციალისტების, ფაშისტების ეპოქის, ე. წ. „ყავისფერი ჭირის“ ატმოსფეროს (შიშის, შფოთვის, მწუხარების) შეგრძნების უკეთ აღქმას უწყობს ხელს.

ამ გარემოში კოკო როინიშვილმა და რატი ლაბაძემ გააცოცხლეს შმიტის „სტუმარი“. სპექტაკლის სტრუქტურა და ფორმა, დრამატურგიული ნაწარმოებიდან გამომდინარე, ყოველგვარი სარეჟისორო „ეფექტების“ გარეშე ააგეს. რეჟისორებმა ფსიქოლოგიური თეატრის მინიმალისტური ხერხებით გააცოცხლეს სცენაზე შმიტისეული ფილოსოფიურ-რელიგიური დებატებით აღსავსე ტექსტი, რომლებშიც ადამიანის, პიროვნების ცხოვრებისეული არსის, ღმერთისა თუ ჭეშმარიტების ძიებაა ასახული. სამსახიობო ანსამბლი: გია როინიშვილი, ნინა ლორთქიფანიძე, ნოდარ ძოწენიძე, ნიკა ჭკადუა სამსახიობო ოსტატობით, მაღალპროფესიულად, ფსიქოლოგიური ნიუანსებით ძერწავენ თავიანთ პერსონაჟებს და დრამატურგიულ ტექსტს ქმედით სიტყვად გარდაქმნიან. მთავარი მოვლენა, გია როინიშვილის ფროიდსა და ნიკა ჭკადუას უცნობს (ღმერთს)  შორის მიმდინარე, აზრთა ჭიდილია, რომელიც შეიძლება ფროიდის საკუთარ თავთან დიალოგადაც აღიქვა, რაც, მის გარშემო განვითარებული კატაკლიზმებითაა გამოწვეული: მოხუცებულობის ჟამს ფიზიკური ჯანმრთელობის შერყევა - ყელის კიბო, გერმანიის მიერ ავსტრიის ოკუპაცია, მის საყვარელ სამშობლოში ფაშიზმის აღზევება, იძულებითი ემიგრაცია, ნაციონალ-დემოკრატების მიერ მისი ვენიდან გაგდება. უცნობთან ფროიდის დიალოგი-დებატების შემავსებელი მოვლენებია:  ნაციზმი, კაბინეტის ფანჯრებს მიღმა ადამიანთა სასტიკი წამება, ნაცისტი ოფიცრის სტუმრობები, ანას დაპატიმრება და შემდეგ დაბრუნება.

​

გია როინიშვილი - სამსახიობო ოსტატობით ძერწავს, ცხოვრებისგან დაღლილი, განხიბლული, ავადმყოფი, ეჭვებშეპყრობილი მოხუცი ფროიდის სახეს, ერთდროულად დიდი მეცნიერის და ჩვეულებრივი, ღირსეული ადამიანის, ოჯახზე და შვილებზე მზრუნველი მოსიყვარულე მამის, რომელსაც აშფოთებს, აშინებს ოჯახის, ახლობლების, შვილის, კაცობრიობის ბედი. გია როინიშვილი ფროიდის პერსონაჟის სულიერ, ემოციურ და ფიზიკურ მდგომარეობას დახვეწილი ოსტატის სიზუსტით აგებს. ფიზიკურად მსახიობი ჭარმაგ ასაკში მყოფი მამაკაცის პორტრეტს ქმნის: ოდნავ მოშვებული წვერი, ასაკის შესაფერის პლასტიკა, სიარულის მანერა - გადაჭარბების გარეშე, მცირედი მინიშნებებით. ასაკში მყოფი ადამიანი, მაყურებლის თვალწინ წამებში გარდაისახება - ბავშვად, შემდეგ მოზარდად, უცხოსთან წარსულის გახსენების მომენტებში. მსახიობის მიმიკაში, ჟესტიკულაციაში პერსონაჟის შინაგანი ბუნება, ემოციები, განცდები აისახება: ხან წიგნების დალაგებისას ფიქრებში ჩაძირული მოხუცის, ხან მოსიყვარულე მამის, ხან უგუნურთა და ბრიყვთა გამქილიკებლის, ხან მშფოთვარე, ხან შეშინებული, ხან მტკიცე და ხან ეჭვებში მყოფი ადამიანის. ამასთანავე, რეჟისორებმა და მსახიობმა დრამატული პერსონაჟის სახის გამოძერწვისას შეინარჩუნეს ავტორისეული იუმორი. აღსანიშნავია გია როინიშვილის ზუსტად გათვლილი შეფასებები სპექტაკლში განვითარებული მოვლენებისა თუ პარტნიორების ქმედებებისადმი.

​

ახალგაზრდა მსახიობი ნინო ლორთქიფანიძე, რომელმაც უკვე რამდენიმე საინტერესო, დასამახსოვრებელი სახე შექმნა (მაგალითად, გოგი მარგველაშვილის სპექტაკლში - „ეს ასეა, თუკი თქვენ გეჩვენებათ, რომ ასეა“ - ქალიშვილი და ლაუდიზი), „სტუმარში“ ფროიდის ქალიშვილს თამაშობს და ღირსეულ პარტნიორობას უწევს გია როინიშვილს. მსახიობი - ჭკვიანი, შეუპოვარი, მებრძოლი, მტკიცე ხასიათის მქონე ადამიანის პორტრეტს ქმნის. მისი ანა ხან ჯიუტი ბავშვია, ხან მზრუნველი ქალიშვილი, ხან უშიშარი და ყოველგვარი ძალადობის, უსამართლობის წინააღმდეგ მებრძოლი და მედგრად მდგომი. ნინო ლორთქიფანიძის ანა ფროიდი, ახალგაზრდებისთვის დამახასიათებელი მაქსიმალიზმით არ ეგუება ავსტრიაში ფაშიზმის აღზევებას და უშიშრად აპროტესტებს. დასავლეთზე „ყავისფერი ჭირის“, ნაციონალიზმის, ფაშიზმის გამეფებაში, ადანაშაულებს არა მარტო, ნაციონალ-სოციალისტ ოკუპანტ გერმანელებს, ან, მათი გავლენის ქვეშ მყოფ ავსტრიელებს, ვენის მოქალაქეებს, არამედ მორჩილად, თავის ბედს „ცხვრებივით“ შეგუებულ ებრაელ ხალხსაც, რომლებიც ჩუმად იტანენ არაადამიანურ მოპყრობას და მინიმალურ წინააღმდეგობასაც კი არ უწევენ. ნინო ლორთქიფანიძე პერსონაჟის ხასიათს, ბუნებას წარმოაჩენს დამახასიათებელი მეტყველებით, პლასტიკით და ჟესტიკულაციით.

​

ყეყეჩი, ხეპრე,  „გაუთლელი პროვინციალის“, ხარბი, უპიროვნო, კომპლექსებით აღვსილი ადამიანის პროტოტიპად წარმოაჩინეს რეჟისორებმა და ნოდარ ძოწენიძემ გესტაპოს ოფიცერი. მსახიობი ტიპური „სალდაფონის“ სახეს ქმნის - აზროვნებას მოკლებული მოძალადე მდაბიო, რომელიც გარემო ვითარების წყალობით აღზევდა. იმდენად „უტვინოა“, რომ ფროიდი ყოველგვარი ძალისხმევის, მხოლოდ მცირედი „ფსიქოლოგიური მანიპულაციებით“ იოლად აჯერებს, რომ კეხიანი ცხვირის გამო - მასში ნამდვილად სჩქეფს ებრაული სისხლი. მაყურებლის თვალწინ, ნოდარ ძოწენიძის „ბრგე“, საკუთარ თავში დარწმუნებული მოძალადე „ვაჟკაცი“, შესაძლო ებრაელობის გამო, უცბად გარდაიქმნება შიშით აღვსილ, საცოდავ, შესაბრალის, მლიქვნელ არსებად. 

​

პიესაში ფროიდი და უცნობი თანასწორი სირთულისა და მნიშვნელობის პერსონაჟები არიან. სწორედ მათ ფილოსოფიურ დიალოგ-დებატებში იკვეთება ნაწარმოების მთავარი იდეა და სათქმელი. ჩემთვის ცოტა გაუგებარია, რეჟისორების მიერ სპექტაკლში უცნობის სახის ინტერპრეტაცია. მართალია პიესაში შმიტის უცნობი ან ფსიქიკურად დაავადებული, ან მსახიობი, ან ანას თაყვანისმცემელი (ფინალში მას ანაც ხედავს და ქუჩაში ადევნებულ თაყვანისმცემლად აღიქვამს), ან ფროიდის ზმანებაში გამოცხადებული ღმერთია, მაგრამ არა ჯამბაზი.  ნიკა ჭკადუას უცნობი ტაკიმასხარაა. მართალია, ახალგაზრდა მსახიობი ზედმიწევნითი სიზუსტით და კარგადაც ასრულებს რეჟისორების მიერ მიცემულ ამოცანას, რაც მისი პლასტიკაში, მიმიკაში, ჟესტიკულაციასა თუ მეტყველების მანერაში ვლინდება. მაგრამ, რატომ ტაკიმასხარა?! რეჟისორების და მსახიობის ჩანაფიქრით ამ პერსონაჟის ამგვარად წარმოჩენა ჩემთვის ამოუხსნელი, გაუგებარია, გულდასაწყვეტი და მიუღებელია.

ვინ არის დამნაშავე და პასუხისმგებელი დედამიწის მოსახლეობაში „წითელი ჭირისა“ თუ „ყავისფერი ჭირის“ ვირუსის გავრცელებაში? რატომ დაუშვეს ეს ჰომო საპიენსებმა? რატომ იქცნენ ადამიანები აზროვნებას მოკლებულ, უპიროვნო ხროვად? რატომ ხდება დღესაც, ოცდამეერთე საუკუნეში ამდენი სიბოროტე? რატომ შექმნა ღმერთმა სამყარო, რომელშიაც ამდენი ბოროტებაა: ომები, მოშიმშილე ბავშვები, სოციალური უსამართლობა? რატომ უშვებს ღმერთი  კაც-კვლას, ადამიანთა შორის არაადამიანურ ურთიერთობებს? დამნაშავე  - ღმერთია, რომელიც შექმნა სამყარო და მასში ამდენი სიბოროტე დაუშვა და წინ არ აღუდგა? ან, იქნებ ადამიანი, რომელმაც ღმერთი „მოკლა“ და საკუთარი თავი გააღმერთა? ამპარტავნებამ ყოვლისშემძლე არსებად მიაჩნევინა თავი, რომელიც ყველაფერს ანადგურებს და სპობს: მიწას, ჰაერს, ბუნებას (რომლის გარეშეც საბოლოო ჯამში ვერ იარსებებს), ქმნის იარაღს რომელიც დედამიწას, სიცოცხლეს განადგურებით ემუქრება. ადამიანებმა სიყვარულის უნარი დაკარგეს და სიკეთის ქმნადობის სურვილი მოსპეს, ადამიანები აღარ ცხოვრობენ, ადამიანები ჯერ კიდევ ცოცხლობენ... 

​

კამათის დროს ფროიდი უცნობს ეუბნება, რომ თუ ღმერთი არსებობს, მაშინ ის არის დამნაშავე ყველა იმ უბედურებაში, სისასტიკეში, ბოროტებაში რაც სამყაროში ტრიალებს, და თუ ის არსებობს მაშინ პირში მიახლის, რომ იგი ღმერთი კი არა სატანაა, ვინაიდან დაუშვა და წინ არ აღუდგა ბოროტებას. საოცარი შინაგანი მუხტით, სიმართლით, დახვეწილი სამსახიობო ხერხებით მიჰყავს ეს ეპიზოდი გია როინიშვილის, ყოველგვარი პათეტიკის და გადაჭარბების გარეშე. იმპულსურად მაყურებელზეც გადადის მსახიობის ემოციური მუხტი და პერსონაჟთან ერთად განიცდის არსებულ ვითარებას, მასთან ერთად უჩნდება სურვილი ღმერთთან მრავალი კითხვის დასმის. – „შენ არ ყოფილხარ ღმერთის სიმაღლეზე მყოფი ღმერთი. არავის სჭირდება შენი არსებობა. ატომები, შემთხვევითობა, დიდი აფეთქება ამ უსამართლო სამყაროს ასახსნელად სრულიად საკმარისია. საბოლოო ჯამში, მხოლოდ ერთი უვარგისი ჰიპოთეზა ხარ!“

​

უცნობის პასუხიც არაერთაზროვანია. სხვა მრავალთან ერთად, ფროიდს ერთ-ერთ „ღვთისმკვლელ“ დიდ მოაზროვნეს, ეუბნება: „სხვა მრავალი ჭირიც იქნება, თუმცა ყველა მათგანის სათავე ერთი და იგივე ამპარტავნობის ვირუსია, შენც ეს გიშლის ხელს, ჩემი გწამდეს! (...) იფიქრე მათზე, ვინც მომავალში დაიბადება: რა იქნება მათი სამყარო? გაბატონებული ათეიზმი! ყველაზე უფრო სულელური ცრურწმენა, რაც კი ოდესმე ყოფილა ქვეყნად!“.

​

კოკო როინიშვილის, რატი ლაბაძის და შემოქმედებითი კოლექტივის მიერ შექმნილი სპექტაკლი კაცობრიობის ისტორიაში, წარსულსა და თუ აწმყოში, არსებულ საჭირბოროტო საკითხებსა და პრობლემებზე დაგაფიქრებს და მაყურებელს არჩევანის საშუალებას აძლევს განსაზღვროს - ვინ იყო უცნობი?  და, ასევე ღიად ტოვებს კითხვას - რას ირჩევს ადამიანი, მოქალაქე? - მორჩილად შეეგუოს ყოველგვარ ბოროტებას, თუ, წინ აღუდგეს და იბრძოლო ჭეშმარიტების შემეცნებისთვის, ადამიანური ღირსების აღდგენისთვის, სიკეთის გამარჯვებისთვის, კაცობრიობის მომავლისთვის.