ზესტაფონის თეატრი დედაქალაქში
სტატია მომზადდა საქართველოს შოთა რუსთაველის თეატრისა და
კინოს სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროექტის
„თანამედროვე ქართული სათეატრო კრიტიკა“ ფარგლებში
.
დაფინანსებულია საქართველოს კულტურის, სპორტისა და ახალგაზრდობის სამინისტროს მიერ.
მანანა თევზაძე
ზესტაფონის თეატრი დედაქალაქში
ზესტაფონის უშანგი ჩხეიძის სახელობის თეატრმა 2023 წლის 25 ივლისს რუსთაველის სახელობის თეატრის მცირე სცენაზე ცნობილი ირლანდიელი დრამატურგის მარტინ მაკდონაჰის პიესა „ობლები“ წარმოადგინა.
უპირველესად, ვინ არის პიესის ავტორი?
მარტინ მაკდონაჰი - დრამატურგი, სცენარისტი და კინორეჟისორია. იგია ლოურენს ოლივიეს პრემიის, ბრიტანული პრემია „ბაფტას“, ედგარ ალან პოს პრემიის, ბრიტანეთის დამოუკიდებელი კინოს პრემიისა და სხვა უამრავი ჯილდოს, ასევე ხმაურიანი ტიტულების - „ნამდვილი ევროპული სენსაცია“ და „ოცდამეერთე საუკუნის მთავარი დრამატურგის“ წოდების მფლობელი!
პიესა „ობლები“ ამ ავტორის ცნობილი ტრილოგიის ერთი ნაწილია და მისი სრული სახელწოდებაა - „ობოლი დასავლეთი“.
მაკდონაჰის პიესაში, ერთი შეხედვით, არ არის მძაფრი კოლიზიები და ჩახლართული სიუჟეტური სვლები. მოქმედება პატარა ირლანდიურ ქალაქში ვითარდება, სადაც ღმერთისაგან დავიწყებული ჩვეულებრივი მოქალაქეები ცხოვრობენ, სადაც მოწყენილობა, სიღარიბე, უსახური ყოველდღიურობა და უაზრო არსებობა ისე აძაბუნებს აქ მცხოვრებთა სულს, რომ წმინდანთა ქანდაკებები და სამზარეულოს ახალი გაზქურა ადამიანის სიცოცხლეზე მეტად ფასობს, სადაც არაფრად უღირს ვაჟს მამა თოფით მოკლას, მხოლოდ იმიტომ, რომ მის ვარცხნილობას დასცინა...
პიესის გმირები ძალიან ემოციური, ექსპრესიული და ცოტა არ იყოს, გიჟებიც არიან. ძმები კონორები მხოლოდ ზიზღს იწვევენ, მაგრამ სწორედ ეს უარყოფითი გიზიდავთ და გაიძულებთ მათ თვალი ადევნოთ.
ისტორია იმდენად ტიპიურია, რომ ის შეიძლება მოხდეს მეზობელ ქუჩაზე, მეზობელ სახლში, ადამიანური ბუნება ხომ კონკრეტული ადგილმდებარეობით არ განისაზღვრება; იგი, ადამიანურ სისუსტეებზე, კაენისა და აბელის ისტორიის მსგავსად, სამყაროს ზნეობრივი განვითარების მოშლაზე გვიამბობს. ტრაგიზმითა და გამოუვალობის შეგრძნებებით, შავი იუმორით აღსავსე ტრაგიკომედია მაყურებელს უბრალო ადამიანურ ურთიერთობებსა და რწმენაში ჩაღრმავებისაკენ მოუწოდებს.
ორი ძმა, რომელთაგან ერთმა მამა მოკლა, უმოწყალოდ სტანჯავს ერთმანეთს, მათ შორის შეუქცევად დარღვეული ურთიერთობების გადარჩენა არც მღვდელს შეუძლია, რომელიც საბოლოო ჯამში, ყველაზე საშინელ საზღაურს იღებს, რაც კი შეიძლება ღვთის მსახურმა გამოსცადოს - ეჭვი საკუთარ რწმენაში.
სპექტაკლის რეჟისორი ვახტანგ ნიკოლავა გახლავთ, მხატვარი ნათია ბერაძე. მონაწილეობენ: თემურ კიკნაველიძე, გიორგი გლოველი, ზურაბ აბესაძე, ნინიკო აბესაძე. ოთხი მსახიობი, ისე ცხოვრობს სცენაზე, რომ ავტორისეული აზრის სიღრმესა და სიტუაციის ტრაგიზმს სრულად გრძნობთ, განსაკუთრებით მეორე აქტში. ამ ნიჭიერი მსახიობების თამაში, დიდ სიამოვნებას და ემოციებს გთავაზობთ.
სცენაზე ძველ ყაიდაზე მოწყობილი ბინაა, კედლებზე სურათები ჰკიდია, ავანსცენაზე - ქოთნებით ყვავილები დგას, რაც მთავარია, კედელზე სანადირო თოფი ჰკიდია, ვნახოთ, გაისვრის?
არ ვიცი, მე გადავეჩვიე გრძელი დიალოგების მოსმენას და ჩვეულებრივ, ყოფით მოქმედებებს, თუ ეს მართლაც ასეა? სცენაზე სამი მამაკაცი დგას და საუბრობს, არა, უფრო ლაპარაკობს ზოგად თემებზე - სამართალზე, სიყვარულზე, სიკვდილზე, რწმენაზე... მსახიობების მეტყველებას წუნს ვერ დაუდებთ, გამართული ქართული ისმის სცენიდან, თუმცა, პიესის თარგმანი ვის ეკუთვნის, უცნობი დარჩა.
ამ სამიდან ერთი მღვდელია, ორი კი - ღვიძლი ძმები, ასე მოულოდნელად რომ წაეკიდნენ ერთმანეთს და იატაკზეც გაგორდნენ. მამისგან მემკვიდრეობით დარჩენილ ბინას და ქონებას მხოლოდ ერთი ფლობს და კონფლიქტი ამაშია, ახლახანს გარდაცვლილი მამის მემკვიდრეობა!.. და ძმებმა ერთმანეთი თმებით დაითრიეს. ხელჩართული ჩხუბი გაჩაღდა, ყოველ სიტყვაზე გამეტებით ურტყამენ ერთმანეთს და ყვირიან, ყვირიან, ყვირიან... ერთმანეთი იმდენად სძულთ, რომ მღვდლის მოტანილ ამბავს მეზობლის თვითმკვლელობის შესახებ თითქოს არც ისმენენ, სრულიად გულგრილნი რჩებიან, თან პირჯვარს იწერენ, თან უშვერი სიტყვებით ამკობენ ერთმანეთს... როგორც კი ერთი მეორეს წასულს დაიგულებს, მის ნაძერწს ამსხვრევს, შემდეგ გაზქურაში წვავს და ფიგაროს არიას მღერის გამარჯვებული... - ჩემი ძმა რომ დაიღუპოს, დიდ ტორტს ვიყიდი! - ამბობს სიხარულით და ვითომც აქ არაფერიაო, გაზეთის კითხვას იწყებს. დამსხვრეულ-დამწვარი ქანდაკებების პოვნით შეძრწუნებული მეორე ძმა თოფით უპირებს მას მოკვლას და როდესაც მათი საქციელით გაოგნებული მღვდელი პროტესტის ნიშნად ორივე ხელს მდუღარე ტაფაზე დაყრილ თაბაშირის ნამწვავებს ადებს, მაშინღა ფხიზლდებიან.
მღვდელი ერთადერთი ნათელი წერტილია ამ საშინელ ქალაქში, მკვლელთა და თვითმკვლელთა ქალაქში! იგი ძმებს მიმართავს, მაგრამ სინამდვილეში დარბაზს ეკითხება, - რატომ გახდით ასეთები? თქვენ ხომ გულის სიღრმეში გიყვართ ერთმანეთი...
ორი ზრდასრული მამაკაცი სასიკვდილოდ იმეტებს ერთმანეთს, ამასობაში მღვდელიც თავს იკლავს და მისი წერილი, თურმე ძმებისადმი გამოსამშვიდობებელი წერილი ყოფილა...
ეს ორი ძმა არა მხოლოდ სისხლით, უამრავი წყენითა და სიძულვილით უკავშირდება ერთმანეთს, არამედ მამის სიკვდილის საიდუმლოთი. ამ სასტიკი სპექტაკლის სიტუაციის ტრაგიკულობა სრულად მეორე აქტის შემდეგ შეიძლება იგრძნოთ, თუმცა რეჟისორის მიერ ღირსეულად დადგმული და შესანიშნავი მსახიობების თამაშით გაძლიერებული ტოტალური უიმედობა სპექტაკლის პირველივე წუთებიდან გიპყრობთ.
რამდენი შრომა და გამომგონებლობა დასჭირდებოდათ რეჟისორსა და მსახიობებს, რომ ასე აეწყოთ სცენები, დაეძაბათ მოქმედება, შეექმნათ ერთმანეთისაგან სრულიად განსხვავებული სახეები ძმებისა, მღვდლისა... ძალიან მომეწონა გიორგი გლოველისა და თემურ კიკნაველიძის მიერ მოძებნილი თამაშის ხერხი - ექსცენტრული; იმპროვიზებული ქცევის მანერა, ლაპარაკის სტილი მათ ნიჭიერებაზე მეტყველებს, მათი შესრულება გაიძულებს აბსოლუტურად უარყოფით გმირებს დაუთმო ყურადღება, აღმოაჩინო ადამიანური თვისებები და მათ თანაუგრძნო. შეგიძლიათ იცინოთ კიდეც ამ ორი ძმის ოხუნჯობებზე, რომელთაც გადარჩენის აღარავითარი იმედი აღარ აქვთ, მაგრამ ტრაგიკული სცენები ერთმანეთს ენაცვლება და ამ ძლიერ გრძნობებში ღრმად ეფლობი.
სცენაზე ორი ძმის ტანჯული, დამახინჯებული სულის უფსკრულების პარადოქსული შეერთებაა, მათი წყენებისა და ტკივილებისა, მათი სურვილისა და უუნარობისა, რომ ერთმანეთს გაუგონ და უყვარდეთ.
როდემდე გაგრძელდება ძმების შერიგება, სასმელის განაწილება? როდესაც ბავშვობის მოგონებები მოეძალებათ, ერთმანეთის მიმართ თითქოს კეთილებიც ხდებიან, სახლსაც სანახევროდ ინაწილებენ, ერთმანეთს დანაშაულებს პატიობენ, რადგან მონანიება არასოდეს არის გვიანი, მაგრამ ეს წყეული თოფი მაინც რომ გაისვრის? და იმსხვრევა, რაც კი ამ უბადრუკ სახლში ჯამ-ჭურჭელია!..
ღმერთო, რა საშინელებაა!..
თუკი თავიდან მოსაწყენი მეჩვენა ამ ორი მსახიობის დიალოგი, თანდათან მათი გრძნობების სიმხურვალე ისეთი მწველი გახდა, რომ მთელი ძალით ვიგრძენი ამ ორი არტისტის განცდათა ძალა. სცენაზე მომხდარის ცქერა მძიმე და საშინელია. განცდილი ემოციები კი რამდენიმე დღე თავს არ დაგანებებენ. საშინელი ტკივილი, რომელიც ძმების ერთობლივი აღსარების დროს იგრძნობა, დიდხანს ცოცხლობს. არ ვიცი, შევძლებდი კი მე მსგავსის პატიებას? ალბათ ვერა... იმიტომ რომ ასეა მოწყობილი ცხოვრება... იმიტომ რომ ყველა გრძნობათა შორის ყველაზე უსახური და დამამცირებელი დაწვრილმანებაა...
უნდა აღვნიშნო სპექტაკლის გაფორმება, რომლის წყალობით შეიქმნა შთაბეჭდილება, რომ მსგავსი სიტუაცია შეიძლება ყველგან მოხდეს, ჩვენს ქვეყანაშიც, არა მხოლოდ ირლანდიაში.
მადლობა მინდა გადავუხადო, ყველას მათ, ვინც ამ სპექტაკლზე მუშაობდა.
ხოლო ის, ვინც თეატრში მოდის, მინდა დაფიქრდეს ადამიანური სულის ბუნებაზე, ჩვენში რაღაც უცნაური ძალით თავმოყრილ სიკეთესა და ბოროტებაზე..
ზესტაფონის უშანგი ჩხეიძის სახელობის თეატრმა თავისი მეორე საგასტროლო სპექტაკლი - „სამანიშვილის დედინაცვალი“ „ახალი თეატრის“ სცენაზე წარმოადგინა.
დავით კლდიაშვილის ეს მოთხრობა ქრესტომათიული ნაწარმოებია ქართული თეატრისათვის. ჩვენს მაყურებელს მისი არაერთი დადგმა უნახავს, სრულიად განსხვავებული გადაწყვეტებითა და შესრულებით, დაწყებული კლასიკური - დასრულებული ექსცენტრული ხასიათის გმირებითა და ურთიერთობებით, დეკორაციითა და კოსტუმებით. ავტორის მიერ შემოთავაზებული სამყარო თითქოს ნაცნობი და ამოხსნილია და მაინც, იგი საგონებელში აგდებს რეჟისორებს და არა ერთ კითხვას აჩენს მათ წინაშე, მსახიობებისთვისაც საინტერესოა სამუშაოდ, შესასრულებლად, თავის წარმოსაჩენად, რადგან თუ ახლობელსა და ნაცნობ მასალას კარგად გაართმევ თავს, უცხო ტექსტს ხომ სულ ბდღვირს გაადენ!..
და აი, ბეკინა და პლატონი, ზესტაფონის თეატრის სპექტაკლში იწყებენ სცენაზე ცხოვრებას...
დეკორაცია ძუნწი და სიმბოლურია: სცენის ორივე მხარეს - შეკრული და ოდნავ შეზვინული სიმინდის ჩალაა ჩარიგებული; კრამიტით გადახურული პატარა აივანი, ეზო - ღობით შემორაგული - ხან ვისი და ხან ვისი სახლია... მხოლოდ სარწეველა სკამი გამოარჩევს ბეკინას სამყოფელს... სადა დეკორაცია რამდენიმე ნაცნობი დეტალით ივსება... ერთი შეხედვით ტრადიციულ გადაწყვეტაში იმგვარად კარგად თამაშდება ყველაფერი, რომ ფიქრობ, კიდევ რას უნდა ველოდოთ? მაგრამ ისეთი კარგი მსახიობები დგანან სცენაზე, რაღაც უჩვეულოს ველი... და აი უჩვეულოც და სამხიარულოც: თუნდაც პლატონის გამგზავრება სადედინაცვლოს საძიებლად... ამ პატარა ეტიუდში გიორგი გლოველის პლატონის ყოველი მოძრაობა, მიხვრა-მოხვრა, შებრძოლება მეზობლისგან ნათხოვარ გაჯიუტებულ მერანთან, როგორც იქნა მისი დამორჩილება, შეხტომა მის ზურგზე და მერე გაჭენება-გაჩინდრიკება... კეთილი იუმორით სავსე ეს სცენა ძალიან კარგი საცქერია, თვალწინ იმერული ეზო წარმოგიდგება თავისი განუყრელი პერსონაჟებით, ცხოვრებისეული დიალოგებითა და სიტუაციებით... ამ სცენის თამაშის სტილმა ის ცნობილი სპექტაკლიც გამახსენა, სხვა რიტმი ჰქონდა მას, კი არ ვადარებ, მაგრამ ნახევრად პირობითი კოსტუმებით, გემოვნებით შერჩეული ფერებით, მსუბუქი იუმორით, რაც მთავარია, ნიჭიერი შესრულებით, გამოძახილი ჩემთვის ახლობელი იყო...
მსუბუქი იუმორი შენარჩუნებულია პლატონისა და ადვოკატ გვერდევანიძის, და-ძმის, კირილესა და პლატონის შეხვედრების სცენებშიც... გლოველი და კიკნაველიძე ზესტაფონის თეატრის წამყვანი მსახიობები არიან, ჩინებულად ართმევენ თავს რეჟისორის შემოთავაზებულ ამოცანებს, კირილესა და პლატონის მოგზაურობა კი საერთოდ შესანიშნავად გამართული სცენაა, როდესაც ორივენი ამ სათამაშო ცხენებით გაუდგებიან გზას... სცენა ტრიალებს, გზა ილევა და ხან ვის კარზე აღმოჩნდებიან მხედრები, ხან ვის კარზე და რა თქმა უნდა, სუფრაზე ამტყდარი ჩხუბი მოტივით, - დიდი ხანია მაგის ჯინი მჭირდაო!.. სწორედ აქ ისმის სპექტაკლის მთავარი ფრაზა: ყველა კეთილშობილებაზე ლაპარაკობს... დღეს ისეთი დროა, კაცი კაცის გინებას თუ გაიგებს, თორემ სხვა არაფერსო!..
კლდიაშვილის გმირები ისეთი ნაცნობია, ქართული ხასიათები ისეთი ადვილია სცენაზე სათამაშოდ, ჩვენს სინამდვილეშიც ისე მრავლად არიან კირილეები და მემკვიდრეობაზე გადაგებული პლატონებიც კი, რომ თეთრ ფატაჩამოფარებული პატარძლის მოტაცება და აივანზე გაკუნტრუშებული ბეკინა იმერული გიტარის ჰანგების თანხლებით, აღარ გაბრაზებთ, მხოლოდ გამხიარულებთ... სხვა რაღაა დარჩენილი, მერე რა, რომ იწყება პლატონის მწუხარე, ლურჯად შეფერილი სიზმარი და გაყრის დავიდარაბა... ესეთები გამოუვლიათ ქართველებს?
- გული გაიმაგრე პლატონ, ღმერთი მოწყალეა! - ანუგეშებს არისტო პლატონს და იყოფა სცენაზე სიმინდის ჩალა, სხვა აბა რაა აქ გასაყოფი?... ის ჩალაბულაც ქარს გააქვს...
სწორედ ასეთი დროა დღეს, სამწუხაროდ...
როგორ იხარჯებიან არტისტები, როგორ განიცდიან და რა გულწრფელები არიან თავის განცდებში.
მუსიკალური გადასვლების სიმსუბუქეც აადვილებს ამბის აღქმას, მხოლოდ ბოლოს, სულ ოდნავ გაჟღერებული მძიმე მელოდია დაგტვირთავთ საფინალო სცენით - სად უნდა წახვიდე ბიჭო, მამა ვარ შენი...
და სახეზე ხელს მოფერებით ჩამოუსვამს შვილი მამას, ემშვიდობება სამუდამოდ, ალბათ... როგორც მიცვალებულს დაემშვიდობებოდა...
სპექტაკლი დასრულდა ხანგრძლივი ტაშით, რადგან ისინი მართლაც იმსახურებენ ამ ტაშს!
ზესტაფონის უშანგი ჩხეიძის სახელობის თეატრმა მესამე საგასტროლო სპექტაკლად ფლორიან ზელერის პიესა „ვაჟიშვილი“ მარჯანიშვილის თეატრის სცენაზე წარმოადგინა.
ვინ არის ფლორიან ზელერი? ფრანგული საზოგადოება მას მოიხსენებს, როგორც ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან ლიტერატურულ ტალანტს, ხოლო ჟურნალ «L’Express» -ის აზრით,ზელერი, იასმინა რეზასთან ერთად, საუკეთესო თანამედროვე ფრანგ დრამატურგადაა მიჩნეული.
ერთ-ერთ ინტერვიუში, ფლორიან ზელერმა სთქვა, რომ წიგნის დასაწერად სამი თვისებაა საჭირო: მოთმინება, დაუნდობლობა და ტანჯვის უნარი. რა რა და, მისი გმირები ნამდვილად არიან დაჯილდოვებულნი ტანჯვის უნარით, ზელერის გმირები მუდმივად განიცდიან და მაყურებლისა და რეჟისორისათვის ინტერპრეტაციის შესაძლებლობას სტოვებენ.
ზელერს ოჯახური ისტორიები აინტერესებს. იმ უზარმაზარი კრიზისის ფონზე, რომელსაც ტრადიციული ოჯახი განიცდის, როდესაც თაობებს შორის ისეთი კავშირები აღარ არსებობს, როგორც ადრე, ჩნდება კითხვა: როგორია უახლოეს ნათესავებთან პასუხისმგებლობის, თანადამოკიდებულებისა და სიყვარულის ბალანსი? სად მთავრდება ეს უკანასკნელი და როდის ძალადობა? რეალურ სამყაროში სხვისი ტანჯვისადმი თანაგრძნობის უნარი, ადამიანებს თითქმის აღარ გააჩნიათ, ამიტომაც კამერული ოჯახური პიესები საზოგადოებისთვის ყოველთვის ძვირფასია.
ზელერის ყველაზე პოპულარული ნაწარმოები ტრილოგიაა: „დედა“, „მამა“, „ვაჟიშვილი“, რომელთა შორის, „ვაჟიშვილი“, ალბათ ტრილოგიის ყველაზე უპრეტენზიო პიესაა. თემა - მამების შეცდომების გამო მემკვიდრეობით მიღებული ტკივილები, მშობლების ყოველი ახალი თაობის მიერ შვილებისათვის მიყენებული ახალი ტრავმები. ზელერი მშობელსა და შვილს შორის ურთიერთგაგების სირთულეს წარმოაჩენს, ხაზს უსვამს იმ აუცილებლობას, რომ მოვუსმინოთ ბავშვებს, რომ მშობლებმა არ დავივიწყოთ, რომ მათაც აქვთ ემოციები და ბავშვის ენაზე საუბარი ვისწავლოთ.
სიუჟეტი სევდიანია: მოზარდი ბიჭი, რომლის მამაც სხვა ოჯახში წავიდა, ამ სამყაროში ადგილს ვერ პოულობს. თავში სუიციდური აზრები უტრიალებს, მშობლებს კი მისი არ ესმით. დედა საკუთარ საზრუნავშია ჩაძირული, თუ როგორი გახდა მისი ცხოვრება განქორწინების შემდეგ, მამას ახალ ცოლ-შვილთან სურს ცხოვრების აშენება, თან დანაშაულის გრძნობით იტანჯება, რადგან საკუთარი მამის საქციელს იმეორებს. ბიჭი მამის სახლშიც ვერ პოულობს სულიერი ქაოსისგან თავშესაფარს, ცდილობს დედასთან დაბრუნებას, მაგრამ წარუმატებლად, ყველა საკუთარ თავშია ჩაკეტილი. ბანალური ოჯახური დრამაა. ცხადია, რომ დრამატურგს აწუხებს თემა, რომელიც მისი ცხოვრებისეული გამოცდილებითაა ნაკარნახევი, თუმცა იგი გამუდმებით ამტკიცებს, რომ თავის პიესებში არ აპირებს თავისი ცხოვრების მოყოლას, მაგრამ იქვე განმარტავს: „არ მგონია, რომ ეს არის თეატრის მიზანი, მაგრამ „ვაჟიშვილი“ პირდაპირ კავშირშია ჩემს ცხოვრებასთან. ვგრძნობდი, რომ ეს პრობლემა ბევრს აწუხებს. თეატრში წასვლისას საერთოდ არ გჭირდება იმის ცოდნა, თუ რას იპოვი იქ, მაგრამ ბოლოსდაბოლოს, რატომღაც თეატრში მიდიხარ ემოციების გასაზიარებლად, თუ თქვენს შვილს აქვს ფსიქიკური პრობლემები, თქვენ უნდა აიძულოთ ადამიანები იფიქრონ, რომ მათაც შეიძლება ჰქონდეთ მსგავსი პრობლემები.“
ძალიან რთულია და დამაბნეველი ოჯახის განადგურება! და ამავე დროს ადვილიც... რადგან სულაც არ არის რთული კაცის წაყვანა ოჯახიდან, სადაც ნგრევა და დაღლილობაა...
და აი, ზესტაფონის თეატრის სპექტაკლი „ვაჟიშვილი“...
თუმცა, თეატრის სრულ რეპერტუარს არ ვიცნობ, მაგრამ საგასტროლოდ ჩამოტანილი სპექტაკლების მიხედვით, ვხედავ და ვგრძნობ, რომ დრამატურგიის შერჩევით, გააზრებით, სადადგმო თუ სამსახიობო შესრულების სტილით, ეს თანამედროვე თეატრია. ვვარაუდობ, თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელის დიდ წვლილს, ხოლო მაყურებელი რომ სულგანაბული უყურებს და უსმენს სპექტაკლს, ეს უკვე დამდგმელი რეჟისორისა და მონაწილე მსახიობების დამსახურებაა. ამ სპექტაკლში კვლავ ვხედავ სცენაზე მთავარ როლში გიორგი გლოველს. წინა სპექტაკლებში - „ობლებსა“ და „სამანიშვილის დედინაცვალშიც“ ხომ სწორედ გლოველი იყო მოქმედების მამოძრავებელი ძალა. მას მძიმე ფსიქოლოგიური დატვირთვის გმირების განსახიერება უხდება და მყარი ფსიქიკაა საჭირო, რომ ასეთ ემოციურ სცენებს გაუძლოს არტისტმა. თბილისელი მაყურებლის წინაშე დრამატული მონაცემების მქონე შესანიშნავი ხელოვანი დაიბადა.
სპექტაკლის მხატვრის დახმარებით რეჟისორი სცენაზე ქმნის სივრცეს, რომელშიც ლითონის მსუბუქი კარკასული ჩარჩოები ქმნიან თანამედროვე ბინის ინტერიერს. აქა-იქ ჩნდება ყოფითი დეტალები: ტახტი, სავარძელი, ყვავილების ქოთნები, თაროები წიგნებით... ვიზუალური გადაწყვეტა გარემოს მკაცრ ჩარჩოებში სვამს და ქმნის მკაფიო სილუეტებს, გეომეტრიულად მორგებულ სივრცულ კომპოზიციებს. არის კარიც, რომლიდანაც დროდადრო ერთ-ერთი პერსონაჟი გადის... არის და არც არის კედლები, რომლებიც ვერ იცავენ ადამიანებს.
წინა პლანზე, სავარძელთან ბიჭი ზის და წერს... უფრო სურვილი აქვს წერის, მაგრამ არ იცის, რა დაწეროს, როგორ?.. სკოლის მოსწავლეა, სკოლა სძულს, ცდილობს დედას დაელაპარაკოს, არც ეს გამოსდის; კითხვები აწუხებს, - რა დიდი სიხარული იყო ჩვენს ოჯახში რატომ და სად გაქრა?.. თითქოს აიღო და წამშალა ცხოვრებიდან!..არ მესმის, რატომ არის ეს ყველაფერი ცხოვრება? ცხოვრება ისეთი უნდა მიიღო, როგორიც არის?..
ბიჭი დაბნეულია, ფიქრობს, რომ არავის სჭირდება და ერთადერთი გამოსავალი პროტესტია ყველასა და ყველაფრისადმი...
მისი ყოველი ფრაზა ბასრი დანასავით სერავს მაყურებლის გულსა და გონებას, რამდენი ადამიანი ცხოვრობს დღეს ასეთ ჯოჯოხეთში?
როგორიც არ უნდა იყოს დრამატურგისა და მთარგმნელის მიერ შემოთავაზებული ტექსტი, რეჟისორთან გავლილი რეპეტიციები, საბოლოოდ, მსახიობი მარტო რჩება საკუთარ თავთან და გმირთან. კოტე ფოცხვერაშვილი ახალგაზრდა მსახიობია და ამ სპექტაკლში ძალიან რთული ამოცანების გადაწყვეტა მოუხდა. როგორ უნდა ითამაშოს, რომ მისი გმირის სიმართლეში დაარწმუნოს თავისი ტოლი, სრულიად გამოუცდელი მაყურებელი და ამავე დროს ცუდი მაგალითი არ მისცეს მათ. ჩეხოვის თოფიდან გასროლილი ტყვიები ხომ გამუდმებით პოულობენ სამიზნეს.
თვალყურს ვადევნებდი სცენაზე მის ქცევას, ლაპარაკის მანერას, მოძრაობას, რა კარგია ის მამასთან საუბარში, ცეკვისას როგორ ხტის და იცინის, არ ეშინია როლის, თავისუფალია სცენაზე... დიდი გზა აქვს გასავლელი და დარწმუნებული ვარ ნიკოლას როლი დაოსტატებაში დაეხმარება.
სპექტაკლში მონაწილე ქალები, სურათების ნათელი ექსპრესიულობის მიუხედავად, არცთუ ისე ეფექტური პერსონაჟები არიან. ანა - ნანუკა ისიანი, მშვენიერი, მოხდენილი ქალი, განიცდის არა მხოლოდ ქმრის წასვლას, არამედ შვილის მდგომარეობას, მან შვილისთვის ბრძოლა წინასწარ წააგო და მწვავედ განიცდის საკუთარ მარტოობას. სოფია - ნინიკო აბესაძე, ლამაზი და ნაზი, დანაშაულის გრძნობით შეპყრობილი, რადგან იცოდა, რომ მისი ქმარი დაქორწინებული იყო... მხარს უჭერს ქმრის გადაწყვეტილებას, რომ ბიჭმა მათთან იცხოვროს, მაგრამ წამითაც არ სჯერა კეთილი იმედების...
ყველაფერი მამა-შვილის ფსიქოლოგიურ დუელში წყდება.
მამაკაცური სპექტაკლია, მათზეა შეთხზული, მათთვის და სწორედ მამაკაცების როლებია გადამწყვეტი. ემოციური დაძაბულობის ხაზი გადის მამას - ახალგაზრდა, ფეთქებადი მოქმედების კაცსა და მის შვილს შორის, რომელსაც ჯერ ისევ სუსტ მხრებზე იმედგაცრუების დიდი ტვირთი აწევს.
აქ კი უკვე გიორგი გლოველის გმირი შემოდის მოქმედებაში, ვლინდება მისი განცდების სიღრმე, განწირულება, თვითგვემა, რა უყოს შვილს, რომელიც გაზარდა, უყვარს... მათ ერთი სისხლი უდუღთ ძარღვებში, მამას სურს თავისი თავის გაგრძელება იხილოს შვილში, მაგრამ შვილს რა სურს? ძალიან ძნელია ამ ყოველივეს გამოხატვა, ვისაც არ გამოუცდია საკუთარ თავზე, იქნებ ვერც გაიგოს კარგად მამისა და შვილის ურთიერთობის მთელი სიმწვავე. გლოველს ეხერხება ამგვარი რთული გრძნობების გამოხატვა, ნიჭიერება ხელს უწყობს, - ჩათვალე, რომ ხელმეორედ იბადები, - ეუბნება მამა შვილს, მაგრამ ასე ადვილია ხელმეორედ დაბადება? დაიბადება კი?
თავდავიწყებით ცეკვავენ მამა-შვილი, სულიერი ერთიანობის მომენტში ერთმანეთის ასლები ხდებიან და მათთან ერთად აცეკვებული ქალი უცებ აფხიზლებს ბიჭს და ხელს უშლის წამიერ ერთობას...
საწოლს ქვეშ აღმოჩენილი დანა და დაკაწრული მაჯები, კარადაში შენახული სანადირო თოფი, მამის ცრემლები და ბიჭის ნათქვამი - როცა დედას ცუდს უკეთებ, ეს იგივეა მე დამიშავო!..
ძნელია ბავშვთან ურთიერთობა...
და ფინალური თოფის გასროლა, ტყუილად არ ეცვა ბიჭს ჩეხოვის პორტრეტიანი მაისური.
რეჟისორი - მამუკა ცერცვაძე ოსტატურად კრავს სპექტაკლს, წარმოგვიდგენს ადამიანების შინაგან სამყაროს, სადაც, როგორც ჩანს, მხოლოდ სიკვდილს შეუძლია გააფართოვოს ცნობიერებისა და რეალობის საზღვრები.
შესაძლებელია თუ არა საკუთარი შეცდომის გამოსწორება, როდესაც საქმე ურთიერთობებსა და გრძნობებს ეხება? მთელი ეს ცხოვრება ჯოჯოხეთს ჰგავს, სადაც არაფერია წმინდა. სცენაზე მომხდარი ამბავი, დარბაზში მყოფთ, მათი არსებობის აზრსა და სხვა მარადიულ ფასეულობებზე აფიქრებს.
ტრაგიკული დასასრულიც კი - მოზარდის თვითმკვლელობა, არ ჩანს უცნაურად: თინეიჯერები - ასეთები არიან, რთული სიტუაციიდან გამოსავალს ზოგჯერ ფანჯრიდან გადაფრენაში პოულობენ, ან თოფიდან გასროლით, რომელიც ჩვეულებისამებრ კედელზე ჰკიდია, უფრო ზუსტად, აქ კარადის მიღმა იმალება და დრამატურგიის კანონების მიხედვით უნდა გაისროლოს.
გასროლის ხმა ერთბაშად არღვევს ყველაფერს. ყოველდღიურ დრამაში გმირის სიკვდილი გაკვეთილია ცოცხლებისთვის - ნუ მიატოვებთ ბავშვებს და ოჯახებს! გაუფრთხილდით თქვენს შვილებს და ცოლებს!
ზესტაფონის უშანგი ჩხეიძის სახელობის თეატრმა ბოლო საგასტროლო სპექტაკლი „ანტიგონე“ მარჯანიშვილის თეატრში წარმოადგინა. იმ საღამოს, წინა საღამოებისაგან განსხვავებით, მაყურებელთა დარბაზში ოდნავ გრილოდა, ეტყობა ეზრუნათ კონდიცირებაზე...
მე-20 საუკუნის ფრანგი დრამატურგის, ჟან ანუის პიესას „ანტიგონე“ ალბათ ყველაზე ხშირად ირჩევენ რეჟისორები და მას სხვადასხვა გააზრებით დგამენ. ჟან ანუის, შემთხვევით არ მიუმართავს სოფოკლეს დიდი ტრაგედიისათვის, „ანტიგონე“ მწერალს ძალიან უყვარდა და ზეპირად იცოდა. იგი მითოლოგიიდან ან ისტორიიდან იღებდა ნაცნობ ისტორიებს, ძველ ფორმას ახალი შინაარსით ავსებდა, ისტორიულ ეპოქებს ერთმანეთში ურევდა, რომანტიკულ იდეალებს სისასტიკეს, სიბინძურეს აჯახებდა, თაობათა მარადიულ კონფლიქტში იმ შეცდომებსა და დანაშაულებს ასახავდა, რომლებსაც ადამიანები საუკუნეებიდან საუკუნემდე იმეორებენ. მისი გმირები თანამედროვე ენაზე ლაპარაკობდნენ და წინასწარ იცოდნენ ტრაგედიის შედეგი, როდესაც უკომპრომისო გმირი კვდებოდა, მისი სახე უმაღლესი ზნეობის განსახიერებად, დესპოტიზმთან ბრძოლის სიმბოლოდ იქცეოდა.
ავტორის საყვარელი გმირები ახალგაზრდები არიან, ახალგაზრდული მაქსიმალიზმით ეწინააღმდეგებიან ცხოვრების მოსაწყენ პროზას, ირჩევენ თუნდაც უაზრო და დამანგრეველ, მაგრამ პატიოსან და კეთილშობილურ ჯანყს. ჩვენ მთელი გულით თანავუგრძნობთ მათ, მაგრამ უნებლიედ იმასაც ვფიქრობთ, რომ ცხოვრებისეულ სიმკაცრეს ვერავინ გაექცევა.
გასაგებია, რატომ იღებს დღეს დასადგმელად რეჟისორი ვატო ჯუღელი „ანტიგონეს“. იმიტომ, რომ კრეონს -სახელმწიფოს უთხრას „უარი“! რომ ფაფუკ ბუმბულებში არ ჩაიძიროს! რომ მორალურად მართალი დარჩეს! რეჟისორი აკეთებს სპექტაკლს პროტესტის ბუნებრივ აუცილებლობაზე, ამავე დროს, ზოგადად, ძალისხმევის ამაოებაზე...
ჩვენ თვალწინ ანტიგონეს ცნობილი ისტორიაა, მაგრამ თანამედროვე ინტერპრეტაციით, სწრაფი რიტმით და მკაცრი გარემოთი. სიუჟეტი ვითარდება არა ძველ არარსებულ სამყაროში, არამედ ნაცნობ დღევანდელ რეალობაში, მაგრამ ეს არ არის პოლიტიკური თეატრი, ჩვენს თვალწინ ორი ადამიანის ტრაგედია ვითარდება.
ანტიგონე არის გოგონა, რომელიც ასე არ ჰგავს ყველას, შესაძლოა ის საკუთარი სინდისის ხაფანგშია.
სპექტაკლის დასაწყისში პროლოგის ამოსვლა სცენის სიღრმიდან, შთაბეჭდილებას ქმნის, რომ ეს არის თეატრი- თეატრში. პროლოგი მოკლედ მოგვითხრობს ანტიგონეს ძმებზე, მაყურებელს აცნობს ანტიგონეს, რომელიც ჯერ კიდევ არ არის ანტიგონე... ეფექტურია თეთრ პერანგში ჩაცმული, ნახევარსახე ნიღაბდაფარული მსახიობი კოტე ფოცხვერაშვილი ამ როლში.
სცენა შიშველია, ზურგშექცევით სხედან მუსიკოსები - ქორო. სცენა შემოტრიალდება თუ არა, იქაურობა ოდნავ ნათდება და ჩნდება შუაში მდგარი უხეში, ფიცრული მაგიდა, ასეთივე ოთხკუთხა სკამებით, რომლებზეც თანამედროვე კოსტუმებში ჩაცმული მოქმედი გმირები სხედან: ანტიგონე ცისფერი კაბით, გამხდარი, გალეული გოგო, როგორ უმწეოდ ჩანს ლამაზი, ტანადი ისმენეს გვერდით; ისმენე მობილურით ხელში...
პატარა ანტიგონეს ცხოვრებაში, პროლოგის თქმით, ბევრი სიხარული არც ყოფილა და ჩიტივით ცხოვრობდა. მიჩნდება განცდა, რომ ანტიგონე ამ სამყაროში შემთხვევით მოხვდა, რადგან არ სურს ისეთი ბედნიერება, რომელსაც კრეონი სთავაზობს. ურჩევნია მოკვდეს, მაგრამ არ დარჩეს ცოცხალი მატყუარებთან.
რა უნდა ქნას კრეონმა, რომელმაც გაზარდა ანტიგონე, აჩუქა პირველი სათამაშო და ახლა საკუთარ შვილს -მემკვიდრეს ცოლად უნდა შერთოს? იცის კრეონმა, რომ სამყარო ბოროტი და სასტიკია, მაგრამ ბინძურ საქმეს სახელმწიფო აუცილებლობად მიიჩნევს. ანტიგონეს გადარჩენასაც ცდილობს, თუმცა, არაადამიანური, თითქმის ცხოველური ზეწოლით უამბობს ძმების სისასტიკის შესახებ, ცდილობს თვალი აუხილოს და ამასობაში კიდეც ანადგურებს მას. პატარა, სუსტ, მიმნდობ ანტიგონეს შიშით მუხლები უკანკალებს, ბიძის ფეხებთან იკუნტება, ხვდება, რომ არ იცის რისთვის თმობს სიცოცხლეს და ამბობს, - აღარ ვიცი რისთვის ვკვდები... მეშინია... პატარა ანტიგონეს გარეშე ყველა უფრო მშვიდად იქნებოდა...
ამ სახეს ეგზისტენციალიზმის ფილოსოფიის თავისებურებები აქვს, რომლის ძირითადი დებულებაა საზოგადოებისგან მოაზროვნე სუბიექტის გამოცალკევება, საკუთარი სამყაროს შექმნა. - როგორ მეზიზღებით ყველანი თქვენი ბედნიერებით, თქვენი ცხოვრებით, რომელიც უნდა გიყვარდეს, როგორიც არ უნდა იყოს... - უყვირის ის კრეონს. ანტიგონეს საკუთარი ბედნიერება სურს, ნამდვილი, ლამაზი ბედნიერება, ისეთი, როგორსაც ბავშვობის ოცნებებში ხედავდა; არ შეუძლია იცხოვროს ამ სამყაროში, სადაც ადამიანმა უნდა იცრუოს და გაყიდოს საკუთარი თავი... სწორედ ბედნიერებაზე საუბრისას ვლინდება პრობლემის ჭეშმარიტი არსი – ანტიგონეს შეუთავსებლობა ამ სამყაროსთან.
პარადოქსულია, რომ ჯიუტი ანტიგონე მაინც მართალია: ადამიანური ელფერით შენიღბული სასტიკი სახელმწიფო ძალაუფლება, ადამიანისთვის, საზოგადოებისთვის და თავად სახელმწიფოსთვისაა დამღუპველი. კრეონს სხვა არჩევანი არ რჩება, გარდა იმისა, რომ სიკვდილის მოსვლამდე, თავისი ჩვეული საქმე გააგრძელოს.
მარცხენა კედელი მთელ სიმაღლეზე ფიცრულითაა შეღობილი, სცენის სიღრმეში ჩამობმული თოფები აქ მყოფთა საბრძოლო შემართებას მოწმობს. ფაქტობრივად, სამხედრო ბანაკია, თანამედროვე სამხედრო ტანსაცმელში ჩაცმული, დიდი ავტომატებით შეიარაღებული ყარაულებით, რომლებიც გვამებს უფრთხილდებიან.
აბრეშუმის ფარდები ფრიალით ჩამოეშვება თუ არა, ორდენებზე - ძმების პროფილური გამოსახულებები ჩნდება და იწყება ნიღბოსანთა გათამაშება - მეომრები იბრძვიან შუბებით. იქვეა გვირგვინით ხელში ნიღბოსანი კრეონიც... თოკებზე ჩამოკიდებული თეთრი ფარები დროდადრო აიწევიან და კვლავ დაბლა ეშვებიან. ჰემონსაც ჯარისკაცის შარვალი აცვია, პალტოც შინელივითაა... ამ სახელმწიფოში სამხედრო დიქტატურაა, ჯარისკაცების... თეთრი ფარებისაგან აღიმართება კედელი, ჩამოეშვება საგუშაგოს კედელი, იქვეა კასრი, კუნძი. ჯალათი განაგებს აქაურობას, ტომრებით გამოათრევს დასასჯელებს, მერე გასისხლიანებულებს უკან გაათრევს. კრეონიც ჯარისკაცია, ჯარისკაცი-მეფე...
სცენიდან სცენაზე გადასვლას მუსიკალური ბენდის თანხლება ახლავს.
რეფრენივით ისმის, - ვიღაცამ გვამს მიწა მიაყარა! და იწყება განკითხვის დღე... ვინ გაბედა?.. კრეონი მაგიდასთანაა და ელოდება ვიღაცას, ვინც მისი ბრძანება დაარღვია და უცებ... უკან დაიხევს, შეტორტმანდება, მაგიდას ძლივს დაეყრდნობა... ანტიგონემ დაარღვია მისი ბრძანება!
ხელისკვრით დასვამენ სკამზე ამ გამხდარ, გალეულ გოგოს, ყოველ ხმაურზე რომ კრთის და სხეული უხტის... და აქ იწყება ბრძოლა, ომი პატარა ანტიგონესა და დიდ კრეონს შორის...
რა უფრო დიდია, მოვალეობა თუ ბრძანება, ძმის სიყვარული თუ?... საქმროსი, რომლისგანაც შვილის გაჩენაზე ოცნებობს დიდი ხანია... ანტიგონეს ხომ კანონებზე არც უფიქრია, მერე რა, რომ მეფის დისშვილია...
რა მშვიდია კრეონი, ანტიგონე კი რა პატარა და განწირული!
სისხლით იღებება კედელი, წამების იარაღებით იხუნძლება... თურმე, რა ადვილია ომის სამხედრო მანქანის ამუშავება... ხელებს უგრეხენ და ტკივილებისაგან ბღავის, ღმუის ანტიგონე, რა დიდია კრეონის სიყვარული, გულში იხუტებს თავის პატარა დისშვილს... და მიუხედავად პოლინიკეს ყველა სიავკაცისა, ასე რომ ჩამოუთვლის კრეონი ანტიგონეს, მას მაინც უყვარს თავისი ძმა... რა ძნელია სიმართლის მოსმენა, როგორიც არ უნდა იყოს იგი.
- როგორი უნდა იყოს პატარა ანტიგონეს ბედნიერება? - კითხულობს ანტიგონე, მაგიდიდან რევოლვერს იღებს და კრეონს უმიზნებს. მაგრამ კრეონი რომ სულაც არ არის უილაჯო და უსიცოცხლო?
დაძაბულობისგან გაყინული მაყურებელი შესცქერის ორი ლამაზი ადამიანის ეგზისტენციურ დუელს, სადაც ანტიგონეს სიმართლე არ ჩანს, სამაგიეროდ, კრეონის სახელმწიფოებრივი ჭეშმარიტების ტრაგიკული შედეგები იკითხება...
ძლიერი სცენაა მათი დიალოგის სცენა, მაგრამ მსახიობების ხმა და სიტყვები ხანდახან სიჩქარეში რომ იკარგება?
ნინიკო აბესაძის ანტიგონე - ნაზი, პატარა ქალი, როგორც პროლოგი ამბობს, არჩევანის წინაშე მდგარი. ანტიგონე - სიცოცხლე მთელი თავისი მშვენიერებით, ბუნების ხიბლით, სიყვარულით, შესრულებული მოვალეობის შეგნებით, დედობრივი სიხარულით, ან თუ ასეთი ცხოვრება შეუძლებელია, მთელი სისავსით, მაშინ სიკვდილი უკეთესია. ის არ იღებს ყველა იმ წესს, რომელიც სახელმწიფომ გამოიგონა, არ სურს პოლიტიკურ, უაზრო თამაშში ჩართვა. ანტიგონე არღვევს კრეონის ბრძანებას და ასაფლავებს პოლინიკეს ცხედარს, რადგან სხვანაირად არ შეუძლია. ბუნებით ჩამოყალიბებული შინაგანი მე კარნახობს უგუნურ, საღი აზრის თვალსაზრისით, მოქმედებას.
გიორგი გლოველის კრეონს - მძიმე კაცს, არ სურს მოისმინოს არა მხოლოდ ანტიგონეს, არამედ ჰემონის არგუმენტებიც. ის იდეის კაცია და თავისებურად არანაკლებ ტრაგიკული, მონა იმ სახელმწიფო მანქანისა, რომელიც თავად აამოქმედა. გულწრფელად სურს ანტიგონეს გადარჩენა და რაც ყველაზე საშინელია, სძულს ეს სამყარო, ბრბო მისთვის ჯოგია. ანტიგონეს მსგავსად კრეონიც განწირულია, იცის, რომ ცუდი როლი აქვს, მაგრამ ბოლომდე ითამაშებს.
და ბოლოს მცველები... სახელმწიფო მანქანის ყველაზე საშინელი წარმომადგენლები, რომელთაც საერთოდ არ აინტერესებთ სიყვარული, გრძნობები, მთავარია დაწინაურება და ჯილდოები. მათ არც ანტიგონეს ბედი აინტერესებთ - კრეონთან საუბრის შემდეგ მცველთან მარტო დარჩენილი პატარა ანტიგონე ცდილობს მასში ადამიანობის თუნდაც მცირე გამოვლინება აღმოაჩინოს, მაგრამ ხვდება, რომ ეს საუბარი უშედეგოა... და ტუჩებზე ღიმილი ეფინება - პატარა გოგონას მარცხის ნიშანი.
სპექტაკლის რეჟისორი გრძნობს დროს და პასუხობს მას, მაგრამ არა პათოსით, არამედ ფსიქოლოგიური ხელოვნებით, ასახავს დღეს მორგებულ მარადიულ ვითარებას... ეს დიალოგი არსებითად დიალოგია ძალასა და ადამიანს შორის,
გიორგი გლოველის კრეონი ვერ ხვდება, რატომ მიდიან ბავშვები სიკვდილზე, სასოწარკვეთილნი და ნებაყოფლობით. რა სჭირს პატარა, ნაზ ანტიგონეს, ნინიკო აბესაძეს, სიცივისგან და შიშისგან აკანკალებულს? რისთვის კვდება მისი ვაჟი ჰემონი?
და აი ბავშვები დაიღუპნენ... კრეონი? კრეონი მიდის დაგეგმილ საბჭოზე. ბედნიერება ბავშვებში არ არის.
ამ სპექტაკლში თვრამეტი წლის ანტიგონეს ნინიკო აბესაძე ასრულებს. თამაშობს საოცრად გულწრფელად და ამავდროულად ფრთხილად, ტანჯვის გარეშე. - ყველას მოგისმენთ, - იტყვის ანტიგონე და პირობას შეასრულებს. პრობლემა ის არის, რომ მას არ სურს და არ შეუძლია გაიგოს, რასაც ეუბნებიან. ყველას წინააღმდეგ მარტო დგას, მარტოხელა მეომარი, რომელმაც მთელ მსოფლიოს უნდა აუხსნას როგორ იცხოვროს, არ უსმენს დას, რომელიც ჭკვიანურად, მაგრამ არადამაჯერებლად იცავს სიცოცხლეს, არ სურს კრეონის მოსმენა. სწორედ გიორგი გლოველის კრეონი დაგვანახებს კონფლიქტს ამ სპექტაკლში სულ სხვა კუთხით.
გიორგი გლოველის მიერ შექმნილი კრეონი იმდენად ზუსტი და ჭკვიანია, რომ თუნდაც მხოლოდ მისი გულისთვის ღირდა სპექტაკლზე მისვლა. თუმცა, ის სულაც არ არის მარტო. ნინიკო აბესაძე მშვენიერია ანტიგონეს როლში, მისი თამაში აცოცხლებს სცენას. მსახიობი ქმნის ყველაზე ურთიერთგამომრიცხავი ემოციების საკუთარ სამყაროს, როდესაც კრეონი აიძულებს გაიხსენოს, თუ რა ნაძირალები იყვნენ მისი ძმები ეთეოკლე და პოლინიკე და დაარწმუნოს, უარი თქვას სიკვდილის იდეაზე.
მთელი სპექტაკლი გმირების განსაცდელია. ბრალდებულები არიან ანტიგონე და კრეონი. მაყურებელმა გადაწყვიტოს, ვინ არის მართალი? ვინ არის სპექტაკლში მთავარი გმირი და ვინ არის ანტაგონისტი?
ანტიგონე უპირისპირდება კრეონს, იწვევს კონფლიქტს დადგენილი წესრიგის დარღვევით, რა თქმა უნდა, სპექტაკლის და მთელი სიუჟეტის მთავარი გმირი კრეონია და არა ანტიგონე, მაგრამ თუ სპექტაკლს ეგზისტენციალიზმის პრიზმით შევხედავთ, მაშინ ანტიგონე ხდება მთავარი გმირი, მან გადაწყვიტა მოკვდეს და ამით ამარცხებს არასრულყოფილ სამყაროს. ნერვიული, მოცახცახე, ცხოვრებით უკმაყოფილო ანტიგონე ჩვენს წინაშე დგას, როგორც მოზარდი მთელი რიგი კომპლექსებითა და პრობლემებით, რომელთა გადაჭრაც არ შეუძლია, მისი აჯანყება აჯანყების გულისთვისაა. კრეონი კი ზოგჯერ ზედმეტად კეთილ ბიძას ჰგავს და არა სასტიკ დესპოტს.
გლოველის პერსონაჟი საკმაოდ გონიერი და დამაჯერებელია ანტიგონესთან ურთიერთობისას. მისი კრეონი საკუთარ სიმართლეშია დარწმუნებული და გულწრფელად აინტერესებს, რატომ ამბობს უარს ეს ახალგაზრდა არსება სიცოცხლის სიხარულზე და მზად არის მიიღოს სიკვდილი? ჯერ კიდევ არ ესმის, რომ ეს გოგონა, გარეგნულად ასე ნაზი, დაჯილდოებულია საოცარი სიძლიერით და როცა ამას საბოლოოდ შეიგნებს, შურისგან ბრაზობს, ყვირის, შემდეგ ტირილზე უფრო საშინელ ჩურჩულს უბრუნდება, თითქმის იმარჯვებს კამათში, თითქმის არწმუნებს ანტიგონეს მისი მსხვერპლის უაზრობაში. გიორგი გლოველი - ტექნიკურად აღჭურვილი არტისტი, შეზღუდული არ არის პროფესიონალური შაბლონებით. იგი ქმნის თავის როლს, აცოცხლებს მას, აშენებს. გარდა იმისა, რომ მსახიობს სცენაზე ნამდვილი ემოციების განცდა უწევს, მან ისე უნდა ითამაშოს, რომ მაყურებელმა დაიჯეროს.
ანტიგონე მარტო არ არის. მისი და ისმენე - ნანცო ცხვირაშვილი, ბევრად უფრო რთულ მორალურ დილემებშია, მაგრამ ამბობს, - მე შენთან ერთად წამოვალ, - და შენ გჯერა მისი.
- მართლა გგონია, რომ შევეგუები შენს ამ ცხოვრებას? - ეუბნება ჰემონი მამას. შეყვარებული ახალგაზრდა მამაკაცის როლი არ არის ისეთი მრავალფეროვანი, ხელსაყრელი, როგორც, ვთქვათ, კრეონის, მაგრამ გიორგი ჩაჩუამ სცენაზე ყოფნის რამდენიმე წუთში დამაჯერებელი და ძლიერი პერსონაჟის ჩამოყალიბება მოახერხა, რომელშიც სინაზე და გამბედაობა თანაარსებობს.
სიბნელეში ჩნდებიან ფიგურები, უმისამართოდ გადაადგილდებიან, საქმიანად ასუფთავებენ სცენას...
ჩამოინგრა თეთრი კედლები, მის ქვეშ ჩაიმარხა ანტიგონე, მარტოდ დარჩა კრეონი, მუხლზე დამხობილი მიწას ფხოჭნის, კრეფს, მერე მტვერს სულს უბერავს... ერთი კი წაიქცევა და მერე კვლავ წამოიმართება, - სხდომა უნდა ჩავატაროთ! - ეუბნება ბიჭის ხმას და უცებ, მხრებში მოიხრება, დაიბრიცება კუზიანივით... და ჩნდება ქართული სცენისათვის ასე ნაცნობი რიჩარდის რეპლიკა...
„ანტიგონეს“ ქოროს მუსიკაში ბევრია ექსპრესიულობა, უხეში, დისონანსური ჟღერადობა, რომელმაც მოქმედება მუსიკალურ თემასთან გააერთიანა, თხრობა ტრაგიკულად აქცია და თუ მაყურებელი შეეცდება ასეთ რთულ ენას მოერგოს, ის მოხვდება იდეების, ემოციების, აზრების მრავალგანზომილებიან სივრცეში, რაც საინტერესოა ამ სპექტაკლში შესასვლელად. ქოროს მძიმე ჩასუნთქვა და ამოსუნთქვა არის სიმბოლო, მეტაფორა და ამავე დროს დროის ხმა.
ანუიმ პიესას ანტურაჟის დეტალები დაამატა, რითაც მოქმედების ახალ დროს მიუახლოვდა: სიგარეტი, არაყი, ნიორი... იმავე გზას გაჰყვა სპექტაკლის მხატვარი ხატია დავითაშვილი, კიდევ უფრო მოდერნიზებული სცენური გარემოს, მოქმედებების, ჩაცმულობის და სხვა დეტალების წარმოჩენით.
და ფინალში, ზურგშექცევით დგანან მსახიობები, მერე ნელნელა შემოტრიალდებიან, თავის დახრით მოდიან მაყურებლისაკენ... ყოველ მათგანს საკმაო დრო ჰქონდა სახის გასახსნელად.
ჩემი საყვარელი პიესა „ანტიგონე“.
ამ ტექსტთან პირველივე შეხვედრამ სული ამიმღვრია და როცა ხელახლა წაკითხვა დავიწყე, მეგონა, მზად ვიყავი და ისე აღარ განვიცდიდი, მაგრამ თურმე სულ ტყუილუბრალოდ ვფიქრობდი ასე, რადგან ცრემლები ისევ ყელში მომებჯინა.
სიმართლე რომ ვთქვა, არც ვიცი, რაშია საქმე - განა ცოტა ტრაგიკული და სულისშემძვრელი ისტორიაა დაწერილი? უბრალოდ, აქ სიცოცხლე და სიკვდილი იმდენად ახლოსაა და ერთ საშინელებას ისე სწრაფად მოსდევს მეორე, რომ უნებურად ქვავდები.
თითქოსდა რა გვესაქმება დღეს, ანტიკურ ტრაგიკულ ისტორიებთან? ძველბერძენთა მიერ ნამღერ დიდ გმირებთან? ჩვენ რა ვართ მათთვის? არც არაფერი... უბრალოდ, ისინი ჩვენ ვართ, საკუთარი ეგოიზმით დაბრმავებულნი, ახლობელი და ძვირფასი ადამიანების გაგების სურვილი რომ არ გაგვაჩნია. ანუი ძველების ამბავს არ ყვება, იგი ჩვენს ამბავს ისე გვიყვება, რომ მისი პიესა კარგა ხანს გვტკენს, გვიმღვრევს სულსა და გულს.
ზესტაფონის თეატრის წარმოდგენა დაიბადა და მინდა ბედნიერი დღეგრძელობა და ჭკვიანი მაყურებელი ვუსურვო.