სტუმრად ქორეოგრაფ კოტე ფურცელაძესთან
სტუმრად ქორეოგრაფ კოტე ფურცელაძესთან
ვიქტორია ჩხენკელი - ბოდიში რომ მოგიტაცეთ რეპეტიციიდან!..
კოტე ფურცელაძე - ამჯერად შესვენება გვაქვს!..
ვიქტორია ჩხენკელი - ტრადიციული შეკითხვით დავიწყებ, - როგორია თქვენი ყოველდღიური სამუშაო რეჟიმი?
კოტე ფურცელაძე - ერთი თეატრი, მეორე თეატრი და ა.შ.., ადრე იყო თეატრალური უნივერისტეტიც, ახლა ვისვენებ თეატრალურიდან. დილას ძირითადად რუთაველის თეატრიდან ვიწყებ ხოლმე ბატონ რობერტთან რეპეტიციებს, 15 საათის შემდეგ ახალ თეატრში ვარ, მერე ისევ რუსთაველის თეატრში და ა.შ. მოკლედ თეატრი, თეატრი, თეატრი.
ვიქტორია ჩხენკელი - რატომ გადაწყვიტეთ გამხდარიყავით ქორეოგრაფი?
კოტე ფურცელაძე - ხუთი წლიდან ვცეკვავ. პიონერთა სასახლეში დავიწყე თენგიზ სანაძესთან. ცხოვრება არ ვიცი ცეკვის გარეშე რას ნიშნავს. ცეკვა არის ჩემი ცხოვრების შემადგენელი ნაწილი, ამის გარეშე არ ვიცი როგორ ცხოვრობენ ადამიანები. არ ვგულისხმობ კონკრეტულ ცეკვას მაგრამ პლასტიკა, მოძრაობა და ა.შ. ამიტომ ამ ყველაფერმა გადაწყვიტა ჩემი მომავალი და იმ ადამიანებმა რომლებიც შემხვდნენ ჩემი ცხოვრების მანძილზე. მათ შემდეგ კათედრაზე მიმიყვანეს, მერე უცბად დავიწყე ჯგუფების აყვანა თეატრალურში, მერე რეჟისორს მოვეწონე და დამპატიჟა სპექტაკლის გასაფორმებლად, შემდეგ მსახიობმა მთხოვა დახმარება ა.შ. და ა.შ. სავარაუდოდ ბედიც არის გარეული ამ საქმეში, მარტო ჩემი გადაწყვეტილება არ ყოფილა ეს ყველაფერი.
ვიქტორია ჩხენკელი - თქვენი აზრით რა თვისებები უნდა ახასიათებდეს ქორეოგრაფს?
კოტე ფურცელაძე - უპ. ყ. გემოვნება!.. გემოვნება მხოლოდ ქორეგრაფიაში არ არის აუცილებელი, მაგრამ აქ უფრო საჭიროა, ასე მგონია. შეიძლება ისე კარგად გააკეთო სპექტაკლის ქორეოგრაფიული ნაწილი, ისე მიუწიქწიკო, რომ ,,გოიმური“ სპექტაკლიც კი გემოვნებიანი გახადო. მაგრამ თუ კარგ რეჟისორთან მუშაობ, არ უნდა გადაუხვიო მის კონცეფციას და სხვაგან არ უნდა წახვიდე. შესაბამისად, პირველია გემოვნება, მეორე - თუ შენ არ გიცეკვია რაღაც და შენს სხეულს თუ არ გაუვლია რომელიმე ნახაზში, ისეთ მასალას არ უნდა შეეხო. მაგალითად, თუ სამეჯლისო ცეკვა არ გიცეკვია, იმას არ უნდა შეეხო. რაც თვითონ გაკეთებული გაქვს მხოლოდ ის უნდა აკეთო და მესამე - ძალიან რთული პროფესიაა, რადგან შენი სხეულით, პლასტიკით, ან სხვა მოცეკვავით უნდა მოყვე რაღაც ისტორია, უნდა გადმოსცე შენი ემოცია და ამიტომ მგონია, რომ უფრო საინტერესოც არის და ამავდროულად რთულიც.
ვიქტორია ჩხენკელი - რომელ ქართველ რეჟისორს გამოარჩევდით ?
კოტე ფურცელაძე - ქართველი რეჟისორებიდან რობერტ სტურუა, ნამდვილი გენიოსი გვყავს ცოცხალი, ამიტომ თუ ასე გამორჩევაა, ჩემი უსაყვარლესი და მსოფლიოში ერთ-ერთი გამორჩეულიც, - ეს არის რობერტ სტურუა.
ვიქტორია ჩხენკელი - ,,მე გადმოვცურავ ზღვას“ , რას იტყოდით თქვენი დადგუმული სპექტაკლის შესახებ და პრემიერის შემდეგ გაამართლა თუ არა თქვენმა მოლოდინმა?
კოტე ფურცელაძე - ძალიან საინტერესო პროექტი იყო. უამრავი ახალგაზრდა არტისტი ავიყვანეთ მაშინ. მათ უნდა ეცეკვათ, ემღერათ, ეთამაშათ, ასეთი მოთხოვნა იყო. ფიზიკურად უნდა გაემართლებინათ ის როლები, რაც ჰქონდათ განსასახიერებელი. ამიტომ მე მგონია, რომ საუკეთესო ბავშვები ავიყვანეთ მაშინ და გამოვიდა ნათელი, ხალისიანი, ფერადი სპექტაკლი. სავარაუდოდ მივიღეთ მიუზიკლი, რომელმაც გაამართლა კი არა, იმაზე მეტი გამოვიდა ვიდრე ველოდით. ეს არის ეპოქალური სანახაობა და მგონია რომ ასეთი სპექტაკლები უნდა არსებობდეს და კიდევ დიდხანს იქნება, ასე მგონია.
ვიქტორია ჩხენკელი - რა შეგრძნება გქონდათ როდესაც თქვენს პირველ ქორეოგრაფიულ ნამუშევარს უყურეთ?
კოტე ფურცელაძე - არ მახსოვს (იცინის)... იცი რა, ეხლა ამ გადმოსახედიდან როდესაც მოცეკვავეს რაღაცას ვუკეთებ, მერე ის მისი ხდება და მასთან კავშირს ვკარგავ. მე არ მაქვს შეგრძნება რომ ის რაც გავაკეთე ჩემია, ის იმისია და ან მომწონს ან არა. იმ პერიოდში შეიძლება ძალიან მომეწონა, მაგრამ მერე შეიძლება აღარ. საბოლოოდ ის მისია და მორჩა, მეტი შეხება მე აღარ მაქვს.
ვიქტორია ჩხენკელი - თქვენი ნამუშევრებიდან რომელს გამოარჩევდით?
კოტე ფურცელაძე - იცი რა, ჩემს პირად სპექტაკლებზე რომ ვილაპარაკო სულ სამი მაქვს გაკეთებული, ეხლა მეოთხეზე ვმუშაობ. ესენია: ოსკარ უაილდის მიხედვით დადგმული ,,სალომეა“, პროსპერ მერიმეს ,,კარმენი“ და ანტონ ჩეხოვის ,,სამი და“ . ეხლა ვამზადებ ,,მედეას“. ამჯერად თქვენი წინა კითხვიდან გამომდინარე მათაც ისე ვუყურებ რომ ჩემი არ არის. არ მაქვს არანაირი სენტიმენტები ჩემს ნამუშევრებთან და მგონია, რომ სამივე საინტერესო იყო და სამივეს ჰქონდა ინდივიდუალურობა, სამივეს სხვადასხვა ხასიათი აქვს, ხოლო მედეას რომელსაც ახლა ვაკეთებ, ისიც სრულიად განსხვავებულია. ამიტომ ეხლა შეიძლება ძალიან ბანალურად ვთქვა მაგრამ როგორც შვილებს ვერ გამოარჩევ, იგივე ამბავია აქაც. სრულიად სხვადასხვა ხასიათი და ჟანრებია, თითქოს სხვადასხვა ქორეოგრაფმა დადგა და არა ერთმა. ასე მგონია და ვერ გამოვარჩევ.
ვიქტორია ჩხენკელი - რომელ უცხოელ ქორეოგრაფთან ისურვებდით სპექტაკლზე მუშაობას და რატომ?
კოტე ფურცელაძე - ბევრია მასეთი (იცინის)...ვიმუშავებდი მაცეკთან, ეკმანთან, საშა ვალცთან, პინა ბაუშთან, ბეჟართან, ირჟი კილიანთან, მოკლედ ბევრია.
ვიქტორია ჩხენკელი - რა პროფესიის იქნებოდით თუ არა ქორეოგრაფი?
კოტე ფურცელაძე - ექიმი... სულ მინდოდა ექიმობა. ბავშვობიდან ვოცნებობდი რომ ვყოფილიყავი ექიმი. ვიწერდი ხოლმე ამ თემატიკის ჟურნალებს და ბევრს ვკითხულობდი. ჩემი მეგობრები რომლებიც ექიმები გახდნენ, სულ მეუბნებიან რომ ვიქნებოდი არაჩვეულებრივი ექიმი, რადგან ყოველთვის მაქვს რწმენა როგორც ქორეოგრაფს, რომ თუ რომელიმე რეჟისორს ან მსახიობს უჭირს, შემიძლია დავეხმარო. თურმე რწმენა აუცილებელი ყოფილა ექიმისთვისაც, ანუ რწმენა იმისა რომ მოარჩენ ავადმყოფს. მეც მაქვს რწმენა, რომ ვიღაც როცა ცუდად არის, თუ მივალ და დაველაპარაკები, მჯერა რომ კარგად გახდება. ამიტომ მგონია რომ ექიმობა კარგად გამომივიდოდა. მიყვარს ეგ პროფესია... კარგად გამომივიდოდა გზის მშენებლობაც... (იცინის).
ვიქტორია ჩხენკელი - რა არის ის, რასაც ყველაზე დიდ მიღწევად თვლით?
კოტე ფურცელაძე - ჯერ არ ვიცი, ვფიქრობ რომ ჯერ არანაირი მიღწევა არ მაქვს, მგონია რომ ჯერ ყველაფერი არის წინ. ჩემს გარშემო რასაც ვხედავ ამჯერად, არის ის, რომ სტუდენტების სიყვარული მაქვს, ასევე ვგრძნობ მსახიობებისა და რეჟისორების პატივისცემას. ვგრძნობ ადამიანების სიყვარულს, ახალგაზრდების თბილ დამოკიდებულებას და ალბათ ყველაზე დიდი მიღწევა ჯერ - ჯერობით ეგ არის და ეს ყველაფერი ძალიან სასიამოვნოა.
ვიქტორია ჩხენკელი - თქვენთვის რომელ თეატრთან თანამშრომლობა არის ყველაზე კომფორტული? საოპერო, საბალეტო თუ დრამატული?
კოტე ფურცელაძე - დრამატული. მაგრამ ეხლა ისეთი საინტერესო პროცესებია კლასიკურ ოპერაში, რომ სიამოვნებით ვიმუშავებდი მათთან. ერთი ორჯერ ვიმუშავეთ მე და დოიმ ოპერაზე და ეხლა მგონია რომ ამჯერად განსაკუთრებით საინტერესო იქნება ოპერაზე მუშაობა და სიამოვნებით ვცდიდი.
ვიქტორია ჩხენკელი - თქვენთვის პროფესიული გამდიდრების თვალსაზრისით რამდენად საინტერესოა სტუდენტებთან, ახალ თაობასთან მუშაობა?
კოტე ფურცელაძე - ძალიან საიტერესოა, ერთადერთი მიზეზი რის გამოც შეიძლება დავბრუნდე თეატრალურში, ეს არის თქვენნაირ ახალგაზრდებთან მუშაობა და ჩემი შემოქმედების თქვენზე გატესტვა. გააზრება იმისა, სწორედ ვმუშაობ თუ არა, სწორედ თქვენი (მსახიობების) საშუალებით უნდა შემოწმდეს, რადგან მაინც თქვენზეა გათვლილი ქორეოგრაფის შემოქმედება და მგონია რომ ყველაზე ობიექტური მაყურებელი და მრჩეველი ვიქნები. ახალგაზრდებისგანაც ძალიან ბევრ რამეს ვსწავლობ. შესაბამისად, რა თქმა უნდა, აუცილებელია და საინტერესო.
ვიქტორია ჩხენკელი - ეხლა რაზე მუშაობთ? და რა გეგმები გაქვთ?
კოტე ფურცელაძე - ეხლა როგორც გითხარით, ვმუშაობ ,,მედეა“-ზე. ეს არის ქორეოდრამა. გადავწყვიტე ძველ ბერძნულ პიესაზე მუშაობა, მაგრამ მარტო პიესა არ მაქვს აღებული, მაქვს მითოლოგიიდანაც რაღაც ნაწყვეტები. გადაწყვეტაც მგონია რომ ძალიან საინტერესოდ მოვიფიქრე. მარტის ბოლოს გვექნება პრემიერა. კვლავ დრამის მსახიობები მონაწილეობენ და ეხლა ამაზე ვართ კონცენტრირებული.
ვიქტორია ჩხენკელი - მე როგორც დამწყებ ქორეოგრაფს რას მირჩევდით?
კოტე ფურცელაძე - მე მგონია რომ დამწყები აღარ ხარ და ძალიან საიტერესო ქორეოგრაფი ხარ უკვე. პრაქტიკაში რაც გიკეთებია, საინტერესო რაღაცეები გაქვს. ძალიან ნიჭიერი ხარ და გული მწყდება რომ აქტიურად აღარ ხარ სცენაზე. არ უნდა დაანებო თავი სცენას. უნდა გააგრძელო ქორეოგრაფია, უნდა დადგა, მაგრამ შენც უნდა მიიღო მონაწილეობა შენს ნამუშევარში, რადგან ამის ნიჭი გაქვს. რჩევას რაც შეეხება, სულ უნდა განვითარდე. ქორეოგრაფისთვის ეს ძალიან მნიშნველოვანია. უნდა აიღო ინსპირაციები სხვადასხვა არხიდან, სულ უნდა ეძებო... იმდენი საინტერსო რამეა გაკეთებული, რომ შენ რა უნდა შესთავზო სამყაროს უნდა იცოდე. შენი იდეები და შენ პიროვნულადაც ისეთი საინტერესო უნდა იყო, რომ რასაც შენ დადგავ და რასაც სცენიდან იტყვი, შენი სამყარო უნდა აჩვენო საინტერესოდ, არ უნდა ჰგავდეს არავის. ამიტომ რასაც გააკეთებ, შენი ცხორებიდან უნდა აიღო, ანუ, რაც შენს შიგნით და გარეთ ხდება, სწორედ ის უნდა გადმოიტანო სცენაზე იმ ფორმაში, როგორც ხედავ შენ. ეს უნდა იყოს შენი თვალით დანახული სამყარო, როგორც მალევიჩის ,,შავი კვადრატია“. ის რაც მან დახატა, ჩვენ არ ვიცით რა იგულისხმა, მაგრამ ჩვენ ყველას ჩვენი ვარიაციები გვიჩნდება მისი ხილვისას, ასე რომ შენი ვერსია უნდა იყოს ყველაზე საინტერესო რაც მანამდე არსებობდა. ასეთი შედარება შემიძლია გავაკეთო. (იცინის)
ვიქტორია ჩხენკელი - ხუთ ბალიანი სისტემის ფარგლებში, რამდენი ბალით შეაფასებდით მსახიობთა პლასტიკურ მონაცემებსა და შედეგებს? როგორც ჩვენში, ისე უცხოეთში?..
კოტე ფურცელაძე - ხუთიდან ხუთი, რადგან პლასტიკურები არიან და მარტივად აკეთებენ ყველაფერს, რასაც ვითხოვთ ქორეოგრაფი და რეჟისორი. იმ თეატრებში სადაც მე ვარ, ასეა. მაგ კუთხით პრობლემა არ არის. აქ უფრო სხვა პრობლემაა. მსახიობი არაფერს არ აკეთებს იმისთვის რომ ის ნიჭი, ხმა თუ პლასტიკა, რომელიც ჰქონდა უნივერსიტეტში სწავლის პერიოდში, თეატრში მუშაობის დროს განავითაროს. უმრაველოსობას ვგულისხმობ. ასეთი რამ საზღვარგარეთ არ ხდება. იქ მსახიობი სულ ფორმაშია. ქალიც და კაციც სულ ვარჯიშობენ, დარბიან, ცურავენ, სულ ცდილობენ ფორმა შეინარჩუნონ რომ უცებ, თუ დაუძახებენ რომელიმე სპექტაკლში, რა დაჭირდებათ არ იციან. ამიტომაც იციან რომ სრულ მზადყოფნაში უნდა იყოს მათი საშემსრულებლო აპარატი - სხეული. ეს განსხვავებაა. ჩვენები კი... დასაწყისში შეაფასებ ხუთიდან ხუთი ქულით, მაგრამ მერე არაფერს არ აკეთებენ.
ვიქტორია ჩხენკელი - რაიმე საინტერესო კურიოზს ხომ არ გაიხსენებდით?
კოტე ფურცელაძე - არ მახსენდება (იცინის) იცი როგორ არის?.. როგორც ამბობენ კომედია და ტრაგედია იდენტურიაო... იმ ადამიანს, ვისაც ეს კურიოზი დაემართა, - ტრაგედიაა, ხოლო სხვითვის - კომედია. კონკრეტულად რაიმე გამორჩეული კუროზი ამ წუთას არ მახსენდება.
ვიქტორია ჩხენკელი - თქვენი აზრით რატომ არ არის დაფასებული საქართველოში თეატრი?
კოტე ფურცელაძე - მე მგონი პირიქით, ყველაზე დაფასებულია. ქართველ მაყურებელს ესმის სპექტაკლი და თუ არ ესმის, შესაბამისად რეაგირებს კიდეც. გარდა ამისა, დაფასება შეიძლება სხვაგვარად გავიგოთ, - ანუ თეატრის დაფინანსება და მოვლა. მრავალი წელია ქართული თეატრი ასებობს, უამრავი თეატრი გვაქვს დედაქალაქსა თუ რეგიონშიც, უზარმაზარი დარბაზებია, მაგრამ ლამის ხელუხლებელია. საქართველოში გენეტიკაში გვაქვს რომ თეატრი არის გემოვნების, აზროვნების ასპარეზი და აქ ყველა უნდა დადიოდეს, ვითარდებოდეს. ვამაყობთ რომ ქართულ თეატრში დაიბადა ქართული „კავკასიური ცარცის წრე“, ქართული „რიჩარდ მესამე“, ქართული „მეფე ლირი“... ქართულ სპექტაკლებს დგამდნენ არა მხოლოდ საქართველოში მოღვაწე ქართველი რეჟისორები, არამედ საზღვარგარეთაც და ამ ქართულ თეატრზე, ქართველ მსახიობსა თუ ქართველი რეჟისორების ხედვაზე, დიდი მოთხოვნილებაა უცხოეთში. როგორც ჩანს, ის უცხოელი მაყურებელი და განსაკუთრებით პროფესიონალები, ყველაზე უკეთ ხედავენ და აფასებენ ჩვენს მრავალსაუკუნოვან კულტურას. საქართველოს სწორედ ქართულმა თეატრმა გაუთქვა სახელი. რუსთაველის თეატრმა საზღვარგარეთ როცა დაიწყო გასტროლების გამართვა, მაშინ გაიცნო თანამედროვე მსოფლიომ საქართველო... ეხლა რაც ახალ თეატრში ხდება, საოცრებაა... ვერ იშოვი ბილეთს ისეთი ამბავია და განა მხოლოდ ერთ სპექტაკლზე, ყველა სპექტაკლზე ანშლაგია. ამიტომაც ამჯერად, მაყურებლის აქტივობიდან გამომდინარე, გასაოცარი მოთხოვნილებაა კარგ სპექტაკლზე და მგონია რომ მათგან ძალიან დაფასებულია თეატრი. ამ ავტორიტეტს კი ჩვენი მხრიდანაც გაფრთხილება, გამართლება, დახვეწა და განვითარებაც ჭირდება.
ვიქტორია ჩხენკელი - მადლობა საინტერესო საუბრისთვის.
კოტე ფურცელაძე - დროებით!..
ჩანაწერზე იმუშავა: სახელოვნებო მეცნიერების, მედიისა და მენეჯმენტის IV კურსის სტუდენტმა ვიქტორია ჩხენკელმა